Latest Posts

Για έναν απαιτητικό σαδισμό

Published by crimewavegr

Tης Avgi Saketopoulou, Sexuality beyond consent

Η προέλευση του σαδισμού

Τα ερωτικο-φιλοσοφικά γραπτά του Μαρκήσιου ντε Σαντ απασχόλησαν αρκετές σημαντικές πνευματικές προσωπικότητες του εικοστού αιώνα. Αυτή η ενασχόληση έχει μια ορατή γραμμή ρήξης. Πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι διανοούμενοι του εικοστού αιώνα διάβαζαν τον Σαντ για τις εικονοκλαστικές και επαναστατικές δυνατότητές του. Ο Σαντ εξυμνήθηκε από τον Απολινέρ ως το πιο ελεύθερο πνεύμα που έζησε ποτέ (Lély, 1966), στέφθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους προδρόμους του Φρόιντ (Hassan, 1969- Seaver, 1999- Wilson, 1962), θεωρήθηκε ότι πρόλαβε το έργο του Χάβελοκ Έλις και του Ρίχαρντ φον Κραφτ-Έμπινγκ (Eisler, 1951- Taylor, 1954) και θεωρήθηκε ακόμη και πρώιμος πρόδρομος του σύγχρονου ψυχοδράματος (Schutzenberger, 1966). Άλλοι τοποθετούν την αξία της μαρτυρίας του στη ριζοσπαστική αισχρότητα και βία του έργου του, στην υπέρβαση λογοτεχνικών ορίων που δεν είχε επιχειρηθεί στο παρελθόν και στο ότι έφερε τη γλώσσα στα όρια της αναπαράστασης (Carter, 1978- Hénaff, 1986- Neboit-Mombet, 1972).

Ο Σαντ έχει επίσης μελετηθεί προσεκτικά για την πολιτική του φιλοσοφία, η οποία συναντάται στις περίφημες μακροσκελείς πραγματείες των ελευθερίων του για τη φύση της κυβέρνησης, το κοινωνικό συμβόλαιο, την ανθρώπινη φύση και την εκκλησία – που συχνά παραδίδονται στα διαλείμματα μεταξύ των εγκληματικών ερωτικών ακολασιών τους. Αλλά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το ρεύμα άρχισε να στρέφεται εναντίον του Σαντ. Ενώ προηγουμένως είχε θεωρηθεί ως «ο υμνητής της σεξουαλικής απελευθέρωσης», η φιλοσοφική σκέψη στον απόηχο της καταστροφής τον μετέτρεψε «[σ]το παραδειγματικό παράδειγμα της φασιστικής επιθυμίας» (Marty, 2016 σ. 20). Έτσι, ένας κανόνας κειμένων άρχισε να αναδύεται στη μεταπολεμική Γαλλία, ο οποίος χάραξε μια ευθεία γραμμή από τη φιλοσοφία του στον ναζισμό. Ο Ζακ Λακάν, ο οποίος αρχικά είδε στον Σαντ την επιβεβαίωση του ιστορικού φαινομένου της ενόρμησης του θανάτου, έδειξε στο θεμελιώδες δοκίμιό του «Kant avec Sade» ότι η φιλοσοφία του Σαντ μπορεί να θεωρηθεί ως η ασυνείδητη αλήθεια του Καντ (1963/1989).

Γι’ αυτόν, ο Σαντ ωθούσε τη φορμαλιστική ηθική του Καντ στο λογικό της άκρο, ανυψώνοντας το εκούσιο κακό στο επίπεδο του παγκόσμιου νόμου, μετατρέποντάς το ουσιαστικά σε μια κατηγορηματική προσταγή. Στη Διαλεκτική του Διαφωτισμού, οι Μαξ Χορκχάιμερ και Θίοντορ Αντόρνο (1987) εντόπισαν επίσης τον τρόπο με τον οποίο ο Σαντ αντιπροσώπευε το άκρο της καντιανής λογικής. Ωθώντας τη φιλοσοφία του Διαφωτισμού στα όριά της, ο Σαντ υποβάθμισε τους ανθρώπους σε αναλώσιμα ανταλλακτικά, αποτελώντας έτσι τον συνδετικό κρίκο, αν όχι την πύλη, για τον φασισμό. Η εξαντλητικά τυποποιημένη συστηματοποίηση των σαρκικών απολαύσεων του Σαντ (π.χ. 1782/1966b) εξετάστηκε υπό το πρίσμα της «ειδικής αρχιτεκτονικής δομής του καντιανού συστήματος [που βρίσκει την ενσαρκωμένη έκφρασή της] στις πυραμίδες των γυμναστών στα όργια του Sade» (Horkheimer & Adorno, 1987, σ. 69). Βιρτουόζοι της αυτοκυριαρχίας, οι ελευθεριάζοντες του Σαντ διατρέχουν τα πάθη τους μέσω της φορμαλιστικής λογικής, υπολογίζοντας, ραδιουργώντας, σχεδιάζοντας, καταστρώνοντας, στρατηγικά προετοιμάζοντας, επινοώντας, έτσι ώστε όλες οι πτυχές των εγκλημάτων τους να μπορούν να χαρτογραφηθούν με ακρίβεια και τα αποτελέσματά τους να προβλεφθούν πλήρως. Οι δολοφονικές αθλιότητες πρέπει να εκτελούνται με απάθεια, και η αληθινή ελευθεριότητα εκτελείται εν ψυχρώ, χωρίς ίχνος συναισθήματος. Ανάξια του σεβασμού ενός ελευθεριάζοντα, τα εγκλήματα πάθους αντανακλούν μια θλιβερή έλλειψη αυτοσυγκράτησης, ένα ενδιαφέρον για το θύμα παρά για την εκτέλεση του ίδιου του εγκλήματος. Στις ιστορίες του Σαντ, γράφει η Σιμόν ντε Μποβουάρ, «η αισθησιακή ηδονή [ποτέ] δεν εμφανίζεται ως αυτοεξευτελισμός, λιποθυμία ή εγκατάλειψη… [Ο Σαντικός ήρωας] δεν χάνεται ποτέ, ούτε για μια στιγμή, στη ζωώδη φύση του – παραμένει τόσο διαυγής, τόσο εγκεφαλικός, ώστε ο φιλοσοφικός λόγος, μακριά από το να αμβλύνει την ορμή του, λειτουργεί ως αφροδισιακό» (1953, σ. 33). Σε αυτή την ανάγνωση του Σαντ, το μαρτύριο προκαλείται για την ανάγκη της λογικής, όχι για να αρπάξει κάποια απροσδόκητη ηδονή, αλλά ως υπάκουη εκτέλεση ενός σχεδίου που θα αποφέρει υπολογισμένες απολαύσεις και προσηλωμένα αδιάφορη για τον άλλον ως ξεχωριστό κέντρο υποκειμενικότητας – σε αντίθεση με τον Ζάχερ φον Μάσοχ, ο οποίος, όπως θα δούμε, δίνει έμφαση στη συμβατική συμφωνία με τον άλλον.

Οι ελευθεριάζοντες του Sade διέπονται από άκαμπτες αρχές, με βασικότερη τη φιλοσοφία του sang-froid, την αδιαμαρτύρητη, παθιασμένη υποταγή στα «τέλεια» εγκλήματα. Δεν είναι δύσκολο να δει κανείς πού μπορούν να συναντηθούν οι αρχές του Σαντ και ο ναζισμός: στην εξύψωση της λατρείας της κυριαρχίας –στην άκρως τυποποιημένη, απαθής προσέγγιση του εγκλήματος – στο τέχνασμα μιας ανωτερότητας έναντι εκείνων που θεωρούνται αναλώσιμοι, μια συνταγή που ο φασισμός τυποποίησε φυλετικά.

Πολύ πριν από το Ολοκαύτωμα, βέβαια, υπήρξε ένα άλλο ιστορικό γεγονός, το Ατλαντικό Δουλεμπόριο, το οποίο επίσης χρησιμοποίησε τις σαδενικές αρχές, αν και για διαφορετικά ρατσιστικά υποκείμενα και για διαφορετικούς σκοπούς: η απαθής λογιστική των σωμάτων και των ιδιοτήτων τους για τη μεγιστοποίηση της εργασίας και του κεφαλαίου, η μετατροπή των ανθρώπων σε σάρκα (Spillers, 1987) και η κυρίαρχη άσκηση ελέγχου επί των ζωών και των σωμάτων των μαύρων εύκολα ομοιάζουν με (αυτή την ανάγνωση της) σαδενικής λογικής. Στην Ιστορία της Τρέλας, ο Φουκό είδε στον Σαντ το πρόσωπο της αντίστασης στην ψυχιατρική εξουσία, ακριβώς επειδή ο Σαντ, ο οποίος ήταν φυλακισμένος και ψυχιατρικά περιορισμένος για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, αντιστέκεται στην ψυχολογική εννοιολόγηση της τρέλας – όλα αυτά πριν τον αποκηρύξει ο Φουκό.

«Ο Σαντ», γράφει το 1975, «διατύπωσε έναν ερωτισμό που αρμόζει σε μια πειθαρχική κοινωνία: μια ρυθμιζόμενη, ανατομική, ιεραρχική κοινωνία της οποίας ο χρόνος είναι προσεκτικά κατανεμημένος, οι χώροι της διαμερισμένοι, που χαρακτηρίζεται από υπακοή και επιτήρηση. Είναι καιρός να τα αφήσουμε όλα αυτά πίσω μας», προτρέπει, «κρίμα για τον Σαντ: μας κουράζει. Είναι ένας πειθαρχικός, ένας λοχίας του σεξ, ένας λογιστής του κώλου και των ισοδύναμων του» (1975, σσ. 226-227). Ο Φουκό μας προσφέρει, αντίθετα, ένα μοντέλο σαδισμού και μαζοχισμού που απομακρύνεται ριζικά από τον Σαντ.

«Η ιδέα ότι ο S/M σχετίζεται με μια βαθιά βία», λέει, «ότι η πρακτική του S/M είναι ένας τρόπος απελευθέρωσης αυτής της βίας, αυτής της επιθετικότητας, είναι ανόητη. Ξέρουμε πολύ καλά [ότι] αυτό που κάνουν όλοι αυτοί οι άνθρωποι [οι ασκούμενοι S/M] δεν είναι επιθετικό – εφευρίσκουν νέες δυνατότητες απόλαυσης με νέα μέρη του σώματός τους» (Foucault, 1989, σ. 209). Ο Foucault δεν ίδρυσε σε καμία περίπτωση τη θεωρία του BDSM που μετέφερε τον σαδισμό από τον φασισμό στον ασθενικό αντίποδά του, δηλαδή τον ευαίσθητο σαδισμό, αλλά βοήθησε στην ενίσχυσή του. «Αυτό που μου κάνει εντύπωση όσον αφορά τον S/M», γράφει, «είναι το πώς διαφέρει από την κοινωνική εξουσία… Φυσικά, υπάρχουν ρόλοι, αλλά όλοι γνωρίζουν πολύ καλά ότι αυτοί οι ρόλοι μπορούν να αντιστραφούν. Μερικές φορές η σκηνή αρχίζει με τον αφέντη και τον σκλάβο και στο τέλος ο σκλάβος έχει γίνει αφέντης. Ή, ακόμη και όταν οι ρόλοι είναι σταθεροποιημένοι, γνωρίζετε πολύ καλά ότι πρόκειται πάντα για ένα παιχνίδι. Είτε οι κανόνες παραβιάζονται, είτε υπάρχει μια συμφωνία, είτε ρητή είτε σιωπηρή, που τους κάνει να γνωρίζουν ορισμένα όρια» (Foucault, 1989, σ. 210). Οι κοινωνικές δομές, γράφει το ακτιβιστό του BDSM Πατ Καλίφια, εγκαθιδρύουν «υποχρεωτικές σεξουαλικές διευθετήσεις, όπου οι άνθρωποι μπορούν να χαρακτηριστούν ανάλογα με τη φυλή, την ηλικία, την τάξη και το φύλο… χωρίς επιλογή, χωρίς ασφαλή λέξη, χωρίς διαπραγμάτευση» (1988, σ. 25). Στο S/M παιχνίδι, λέει το επιχείρημα, οι ασκούμενοι απλώς βάζουν και βγάζουν τις κοινωνικές κατηγορίες, πετώντας τες με τη βούλα και με το απλό κάλεσμα μιας λέξης – δίνοντάς μας έναν σαδισμό που είναι κυρίως επιτήδευση. Προσέξτε, για παράδειγμα, την προειδοποίηση του Καλίφια ότι επειδή «η ευχαρίστηση του πάνω μέρους εξαρτάται από την προθυμία του κάτω μέρους να παίξει», ο σαδιστής μπορεί να προσβληθεί από «μια ήπια έως σοβαρή περίπτωση άγχους απόδοσης» (1996, σ. 232). Ο σαδισμός γίνεται έτσι ένας προσποιητός ρόλος που πρέπει να υιοθετηθεί, σε σύγκριση με τις πραγματικές καταστάσεις εξουσίας, οι οποίες «συνεπάγονται πόνο και σκληρότητα, όπου η συναινετική συμφωνία για αυτούς τους ρόλους δεν αναγνωρίζεται ή απουσιάζει» (Juicy Lucy, 1987, σ. 30): εδώ πρόκειται για ένα «παιχνίδι με την εξουσία» (A. Stein, 1999, σ. 51), σε αντίθεση με την άσκηση εξουσίας. Υπάρχει πραγματική εξουσία, λέει αυτός ο συλλογισμός, και υπάρχει η εξουσία τύπου BDSM, η οποία δεν είναι πραγματική αλλά προσποιητή εξουσία, ένα simulacrum (Byrne, 2015). Το BDSM, από αυτή την άποψη, είναι κάτι που κάποιος εκτελεί, κάτι στο οποίο παίζει, και μπορούμε να θυμηθούμε εδώ την προειδοποίηση της Susan Sontag ότι υπάρχει θέατρο στον σαδομαζοχισμό (1974). Το παιχνίδι του σαδομαζοχισμού, από αυτή την άποψη, είναι ένα παιχνίδι του φαίνεσθαι. Εδώ η θεατρικότητα λειτουργεί ως άλλοθι, κάτι που αναπαριστά μάλλον παρά αναπαριστά μια πραγματικότητα, κάτι που συμβολίζει την εξουσία αλλά δεν διεξάγει τη δύναμή της στη συνάντηση. Η ιδέα είναι ότι η πραγματική εξουσία είναι αμβλεία εξουσία, ενώ η προσομοίωση της εξουσίας, το παιχνίδι της εξουσίας, είναι λιγότερο επακόλουθο. Όμως, όπως συζητείται σε ολόκληρο τον τόμο, αυτός ο καθαρός διαχωρισμός είναι απατηλός: τη στιγμή της αισθητικής εμπειρίας, αυτό που μπορεί να μοιάζει με προσομοιωμένη δύναμη μετατρέπεται, μέσω της οριακής εμπειρίας, σε πραγματική δύναμη, δηλαδή σε δύναμη που μπορεί να δράσει πάνω μας με τρόπους που είναι πραγματικοί και που παραμένουν. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τη δύναμη της παράστασης, όπως η δύναμη που άσκησε πάνω μου το Slave Play – η δύναμη που ένιωσε η Μία ότι είχα πάνω της μετά από μία μόνο συνεδρία – η δύναμη που ανέλαβε ο Τζιμ μέσω της εξουσιοδότησης της Κανίσα, η οποία, όπως αποδείχτηκε, την υπερέβαινε: όλα αυτά ξεκινούν ως προσομοιωμένη δύναμη αλλά καταλήγουν να πυροδοτούν ενέργειες που είναι πραγματικές και έχουν υλικές συνέπειες. Η αισθητική εμπειρία διαβρώνει το χάσμα μεταξύ πραγματικής και προσομοιωμένης εξουσίας, «προβληματίζοντας έτσι τον δυαδικό διαχωρισμό μεταξύ τεχνάσματος και αυθεντικότητας» (Byrne, 2013, σ. 152).

Σπάσιμο του σαδισμού και του μαζοχισμού πέρα από τον σαδομαζοχισμό

Το Psychopathia Sexualis του Κραφτ-Έμπινγκ (1866) περιέγραψε μια σύγκλιση μεταξύ σαδισμού και μαζοχισμού σε ένα σαδομαζοχιστικό σύμπλεγμα που περιλαμβάνει πειραματισμούς με την ανάληψη ενός ρόλου και στη συνέχεια την ανάληψη του αντίστροφου, σε μια διαλεκτική δυναμική παροχής και λήψης πόνου. Αλλά η ευρέως διαδεδομένη παρανόηση ότι ο σαδισμός και ο μαζοχισμός είναι συμπληρωματικά φαινόμενα θα πρέπει να πιστωθεί στον Φρόιντ. Η ιδέα του ότι «ένα άτομο που αισθάνεται ευχαρίστηση με το να προκαλεί πόνο σε κάποιον άλλον σε μια σεξουαλική σχέση είναι επίσης ικανό να απολαμβάνει ως ευχαρίστηση τον όποιο πόνο μπορεί να αντλήσει ο ίδιος από τις σεξουαλικές σχέσεις» (Freud, 1905b, σ. 159) συγκέντρωσε τον σαδισμό και τον μαζοχισμό σε μια μοναδική έννοια, τον σαδομαζοχισμό. Γράφοντας ότι ένας «σαδιστής είναι πάντα ταυτόχρονα και μαζοχιστής», διαπίστωσε ότι τα δύο αυτά φαινόμενα δεν είναι ουσιαστικά διαφορετικά, αλλά απλές αντιστροφές του άλλου, «ενεργητικές και παθητικές μορφές» του ίδιου λιβιδινικού ρεύματος (Freud, 1905b, σ. 159). Η ενοποίηση του σαδισμού και του μαζοχισμού υπό την ενιαία έννοια του σαδομαζοχισμού επικρίθηκε από τον Ζιλ Ντελέζ, ο οποίος αμφισβήτησε την ιδέα της συμπληρωματικότητάς τους (1989) – και η κριτική του θεμελιώνει και τη δική μου σκέψη. Ο Ντελέζ ανέλυσε προσεκτικά τις σημαντικές διαφορές μεταξύ του προτάγματος του σαδιστή και του μαζοχιστή, επιστρέφοντας στα κείμενα του Μαρκήσιου ντε Σαντ και του φον Ζάχερ Μάσοχ. Ο Ντελέζ επισημαίνει ότι ο σαδιστής, όπως τον φαντάζεται μέσα από τα κείμενα του Σαντ, δεν ενδιαφέρεται να πείσει, να πείσει ή να εκπαιδεύσει το θύμα του. Ως ο απόλυτος κυρίαρχος πράκτορας, ενεργεί ενάντια στη συγκατάθεση του άλλου. Παγιδευμένος σε ένα ερμητικό σύμπαν μοναξιάς, καυχιέται για την παντοδυναμία του.

Στα μυθιστορήματα του Μάσοχ, ωστόσο, βρισκόμαστε στο πεδίο ενός θύματος που αναζητά έναν θυματοποιητή. Το θύμα ενορχηστρώνει τη δική του παραβίαση, αλλά για να το κάνει αυτό, πρέπει πρώτα να εκπαιδεύσει και να επιστρατεύσει τη συγκατάθεση του βασανιστή, ο οποίος έχει συμβληθεί με σύμβαση στο ρόλο του συμφωνημένου θύτη μέσω της παραίνεσης του θύματος. Ως εκ τούτου, «ο μαζοχιστής καταρτίζει συμβόλαια, ενώ ο σαδιστής τα αποστρέφεται και τα καταστρέφει», διότι κάθε κανόνας που δεν τελεί υπό τον πλήρη έλεγχο του σαδιστή σημαίνει ότι αμφισβητεί την κυριαρχία της και υπονομεύει την κυριαρχία του (Deleuze, 1989, σ. 22). Ο μαζοχιστής, από την άλλη πλευρά, «εμφορείται από ένα διαλεκτικό πνεύμα» εγγραφής του άλλου στο μαζοχιστικό του συμβόλαιο. Ως πραγματικός διαλεκτικός, ο μαζοχιστής «γνωρίζει την κατάλληλη στιγμή και την εκμεταλλεύεται» (Deleuze, 1989, σ. 33). Θα δυσκολευόμασταν λοιπόν να αναγνωρίσουμε ως πραγματικά σαδιστή τον συμβατικό σύντροφο του μαζοχιστή, ο οποίος ως επί το πλείστον συναινεί (και, ενίοτε, τροποποιεί) το σενάριο που σκαρφίζεται ο μαζοχιστής.

Παρομοίως, ένας μαζοχιστής που θέλει να κακοποιηθεί είναι ανάθεμα για τον πραγματικό σαδιστή, για τον οποίο η συναίνεση και η κοινή εφευρετικότητα ανατρέπουν την ανάγκη της για απόλυτη κυριαρχία επί του άλλου που δεν συμβιβάζεται με το όραμα ή την επιθυμία του. Είναι μόνο η «απρόσεκτη λογική», σημειώνει ο Ντελέζ (1989, σ. 40), που προορίζει αυτούς τους δύο – τον σαδιστή του Σαντ και τον μαζοχιστή του Μάσοχ – να συναντηθούν. Κεντρικό ρόλο στο σενάριο του Μάσοχ, βλέπουμε, δεν παίζει η θέληση του σαδιστή αλλά του μαζοχιστή. Ο σαδιστής του Μάσοχ καταλήγει να συμμετέχει σε ένα συμβόλαιο που δεν είναι δικό του δημιούργημα, στο οποίο εκπαιδεύεται, εκπαιδεύεται και υποκινείται ως διπλή συνέπεια της θέλησης του μαζοχιστή. Αυτή η μορφή μαζοχισμού δεν αποτελεί παραίτηση από τη θέληση αλλά εκτέλεση της θέλησης – δηλαδή, γίνεται μόνο να φαίνεται σαν να περιλαμβάνει υποταγή, παρόλο που ο μαζοχιστής δεν παραδίδεται στην πραγματικότητα στον άλλο. Με άλλα λόγια, ο μαζοχιστής του Μάσοχ δεν υποχωρεί τη θέλησή του αλλά, στην πραγματικότητα, χρησιμοποιεί το μαζοχιστικό συμβόλαιο για να την εκτελέσει, εμπλέκοντας τον «σαδιστή» σε αυτό. Βάζω τη λέξη «σαδιστής» σε εισαγωγικά, για να επισημάνω ότι ο σαδιστής του Μάσοχ υπάρχει στη σφαίρα του λογικού σαδισμού και για να υπογραμμίσω ότι ο μαζοχιστής του Μάσοχ, συμβολαιοποιώντας την ανταλλαγή, δεν λυγίζει τη θέλησή του για να παραδοθεί στον σαδιστή αλλά, αντίθετα, εργάζεται προς την κατεύθυνση της υλοποίησης της θέλησής του. Η υποκείμενη παραδοχή, ότι η εξουσία κατασκευάζεται μέσω μιας θεατρικής νοηματοδότησης, επιδιώκει να διασώσει, και σε ορισμένες περιπτώσεις έχει καταφέρει να διασώσει, τον σαδομαζοχισμό από την ψυχοπαθολογία. Αλλά, από την άλλη πλευρά, μας αφήνει με ένα αναιμικό είδος σαδισμού.

Το «όλο επεισόδιο», γράφει το Καλίφια, μπορεί να ματαιωθεί με μια λέξη – με την οποία μπορεί να πέσει η αυλαία σε όλη την παράσταση, αν κάποιο από τα δύο μέρη θελήσει να πάει σπίτι του» (1988, σ. 25). Αλλά η συζήτησή μας για το Slave Play υποδηλώνει ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά: Η ασφαλής λέξη του Τζιμ δεν «σταματά την παράσταση» – βάζει τα πράγματα σε κίνηση, οδηγώντας τελικά στην τρίτη πράξη. Φυσικά, όταν το Καλιφία γράφει: «Αν δεν σου αρέσει να είσαι πάνω ή κάτω, αλλάζεις τα κλειδιά σου. Δοκίμασε να το κάνεις αυτό με το βιολογικό σου φύλο ή τη φυλή σου ή την κοινωνικοοικονομική σου κατάσταση» (1996, σ. 232), αυτό που θέλει να τονίσει είναι ότι στο BDSM, η θέση συμφωνείται συναινετικά και όχι ότι εγκαθίσταται μέσω των κοινωνικών σχέσεων. Η ιδέα είναι ότι η εναλλαγή φέρνει στο προσκήνιο την ενδεχομενική φύση των κοινωνικών συνθηκών. Παρόλα αυτά, το τέχνασμα του λογικού σαδισμού αποδυναμώνει τον σαδισμό. Ακολουθεί το ευρέως διαδεδομένο τροπάριο, που προσφέρει η Tonya Pinkins, σε μια συνέντευξη με το καστ του Slave Play: «Οι άνθρωποι έχουν αυτή την παρανόηση σχετικά με το BDSM, καθώς νομίζουν ότι ο dom – δεν καταλαβαίνουν ότι ο dom είναι ο υπηρέτης … Αυτό που σημαίνει όταν είσαι dom είναι ότι πρέπει να κοιτάξεις το άλλο άτομο, τι ψάχνει, τι θέλει, και είσαι εκεί για να το παρέχεις» (Talks at Google, 2020). Ένας τέτοιος απενοχοποιημένος σαδισμός, ωστόσο, αρχίζει να ακούγεται σαν σοφιστεία. Ο λογικός σαδισμός δεν κάνει προσφορές πέρα από την ικανοποίηση, και εφόσον δεν κλιμακώνεται προς το αφόρητο, αλλά παραμένει εντός της στενής περιμέτρου της θετικής συναίνεσης του άλλου, παραιτείται από τη δυνατότητα να φτάσει σε καταστάσεις συγκλονισμού. Ούτε ο λογικός σαδισμός ούτε ο αντίστοιχος σαδιστικός δεν μπορούν να μας φέρουν κοντά στην κυρίαρχη εμπειρία: Αυτή είναι η αρμοδιότητα του απαιτητικού σαδισμού.

Workcamp

Published by crimewavegr

Όταν ήμουνα μικρός, ας πούμε 14, ξεκαλοκαιριάζαμε στο εξοχικό. Τρεις μήνες διακοπές καθότι οι γονείς μου ήταν δάσκαλοι. Το σπίτι ήτανε τότε διακόσια μέτρα έξω από το χωριό, μόνο του. Ένα απόγευμα του Ιούνη, ήρθε ένα φορτηγό και άδειασε ένα βουνό από τσιμεντόλιθους στην άκρη από το οικόπεδο, θα χρησίμευσαν για να φτιάξουμε το βόθρο. Και να πώς φτιάχτηκε ο βόθρος.

Σύντομα, ένα ζεστό απογευματάκι του Ιούνη, μου ανακοινώθηκε από τους γονείς μου (τον πατέρα συγκεκριμένα) ότι δουλειά μου θα είναι να μετακινήσω με τα χέρια μου όλους αυτούς τους τσιμεντόλιθους από τη μία άκρη του οικοπέδου στην άλλη. Θα είναι όλο το καλοκαίρι μπροστά μου και όταν θα τελείωνα το Σεπτέμβρη θα είχα μπράτσα και θα ήμουν άντρας. Και κάθε απογευματάκι λοιπόν του Ιούνη, μα και του Ιούλη και του Αυγούστου, φορούσα κάτι χοντρά εργατικά γάντια και με τα παιδικά χεράκια μου, αδύνατα σαν καλαμάκια, εκτελούσα τη μεταφορά από το Α στο Β. Αυτό που δεν σας είπα είναι ότι από το Β έπρεπε μετά να τα πάω στο Γ, αλλά αυτή είναι άλλη ιστορία. Οι γονείς κάθονταν στο μεγάλο μπαλκόνι από πάνω, έπιναν καφέ και σχολίαζαν το θέαμα με επιφωνήματα, παραινέσεις κλπ. Δεν καταλάβαινα γιατί τα τραβούσα όλα αυτά, το να αποκτήσω μπράτσα μου φαινόταν εύλογος λόγος, άλλωστε μου άρεσαν τα μπράτσα του μπαμπά μου και μου άρεσε η δύναμη που είχαν έτσι κάτω από το wife-beater αμάνικο, ήθελα πολύ να με αγκαλιάσει και να μου μιλήσει αντρικά «μη φοβάσαι, θα καθαρίσω εγώ και για τους δυο μας» κοντολογίς ένιωθα μια έλξη ερωτική.

Έτσι με πείσμα, με χειροκροτήματα, με παιδική λαχτάρα να αποδείξω πόσο καλός γιος είμαι, με το όνειρο των γονιών μου να έχω μπράτσα τον Σεπτέμβριο που έγινε και δικό μου όνειρο, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος του καλοκαιριού. Και το βουνό από τσιμεντόλιθα έγινε ένας αστείος σωρός από είκοσι τούβλα, να δεις που τελείωσα και πριν από την ώρα μου. Τώρα όποιος έχει μείνει σε χωριό ξέρει ότι εκεί στα υπολείμματα, εκεί όπου μαζεύεις τις βρωμιές, εκεί μαζεύονται τα φίδια, τα ζουζούνια κι όλα τα μικρά τέρατα. Έτσι και σε μένα έτυχε να καταλάβω ότι ενοχλώ την ησυχία μιας τεράστιας τριχωτής αράχνης που είχε βρει καταφύγιο στη ρίζα του βουνού που είχα να μετακομίσω. Με έπιασε αηδία, δεν μπορούσα να χώσω τα χέρια μου στις τρύπες από τα τσιμεντόλιθα γιατί μπορεί να ήτανε μέσα, έλεγχα κάθε μου κίνηση, σκιαζόμουν με κάθε σκιά και αεράκι, δεν χούφτωνα τα τούβλα σωστά ίσως και λίγο γυναικωτά. Μου έπεσε κι ένα χάμω και έσπασε. Πριν το καταλάβω καλά καλά, ο πατέρας μου είχε κατέβει κάτω στο οικόπεδο και στεκόταν μπροστά μου. «Άχρηστε!» μου φώναζε. «Για τίποτα δεν είσαι, μια ζωή τα ίδια χάλια!». «Ναι, κρέμασε τα μούτρα σου πάλι!», «Ζώον!» Πούστη δε με φώναξε ποτέ, του το αναγνωρίζω. Κρατούσα πειθήνια το επόμενο τσιμεντόλιθο εκείνη την ώρα, με ή χωρίς αράχνη, και με όση δύναμη είχαν τα αδερφίστικα χεράκια μου, το σήκωσα στον αέρα και το πέταξα πάνω του. Έπεσε κάτω πλακωμένος στο στήθος κι εγώ ανέβηκα στο σπίτι ουρλιάζοντας. Έσπασα την πόρτα του δωματίου μου μπαίνοντας και έκατσα περιμένοντας. Περίμενα πάρα πολλή ώρα, αλλά δεν ήρθε ποτέ κανείς να με βρει, ούτε η μαμά μου ούτε ο μπαμπάς μου. Αργότερα, το βράδυ, η μαμά μου μου έκανε διπλή μερίδα πατάτες τηγανιτές και ένα αβγό μάτι από πάνω.

My Life as a Living Toilet

Published by crimewavegr

του Slava Mogutin

Όταν ήμουν παιδί, ευχόμουν να ήμουν το slaveboy ενός χαριτωμένου γιου στην ηλικία μου σε πλούσιους masters σκλάβων στην αρχαία Ρώμη. Η ζωή και το σώμα μου θα ήταν άρρηκτα δεμένα με τις διαθέσεις του. Θα κοιμόμουν ανάμεσα στα πόδια του σαν το σκυλί. Θα γινόμουν η ζωντανή τουαλέτα του και θα ξυπνούσα στο μέσον της νύχτας γιατί θα κατουρούσε μέσα στο στόμα μου αντί να τρέχει στη λεκάνη. Και όχι μόνο κάτουρα, με την ευκαιρία… Τα πρωινά θα τον ξυπνούσα προσκαλώντας το καυτό, δυνατό, σκληρό από τον ύπνο γκαβλί του μέσα στο μουνί που θα ήταν το στόμα μου. Δεν μπορούσα πια να επιβιώσω δίχως αυτό. Μου απαγόρευε να φοράω ρούχα και με τάιζε μόνο το σπέρμα και τα κόπρανά του. Τα έτρωγα και τα κατάπινα όλα, χωρίς να αφήνω υπολείμματα. Σύντομα συνήθισα σε αυτή τη δίαιτα και δεν μπορούσα να φανταστώ κάποιο άλλο φαγητό. Δεν ήξερα τι να κάνω όταν είπε στους γονείς του ότι με είχε βαρεθεί κι ότι ήθελε έναν άλλο σκλάβο. Νομίζω θα μας σκότωνα και τους δυο, αρχίζοντας με αυτόν. Θα έχωνα το χέρι μου μέσα στον κώλο μέχρι τον αγκώνα, θα διέλυα και θα έσχιζα το εσωτερικό του και θα έτρωγα αυτά τα συστρεφόμενα σωθικά που φωνάζανε. Μετά θα πέθαινα από νοσταλγία και πείνα…

“35άρα, ανύπαντρη και ψυχονευρωτική”

Published by crimewavegr

Αμερική, δεκαετία του ’50. Τα πρώτα χάπια της ψυχιατρικής κάνουν την εμφάνισή τους. Αντιψυχωτικά, αργότερα τα αντικαταθλιπτικά και τέλος οι βενζοδιαζεπίνες (ηρεμιστικά). Ένα νέο κομμάτι της αγοράς είναι οι γυναίκες. Κλεισμένες στο σπίτι, πάντα σούπερ σύζυγοι, με τα απείθαρχα παιδιά και, βέβαια, “φτιάχνοντας ένα γλυκό για τον μπαμπά” – για να ξέρει ότι τον αγαπάμε. Η σκηνή από την ταινία “Οι Ώρες” όπου η νοικοκυρά αναδύεται σε μια σκηνή ονείρου μέσα σε μια θάλασσα από χάπια είναι ενδεικτική της νάρκωσης που υφίσταται ο μεσοαστικός γυναικείος πληθυσμός. Η μέρα μπορεί να ξεκινήσει με Valium (“η μικρή βοήθεια της μανούλας’) και να συνεχιστεί με άλλες αγωγές πειθάρχησης και ανταπόκρισης στο συζυγικό καθήκον.

Διασώσαμε εδώ διαφημίσεις της εποχής που απευθύνονται σε γυναίκες (ή σε άντρες που επιθυμούν να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά της γυναίκας τους) από το Bonkers Institute for Nearly Genuine Research – μια μαχητική και ειρωνική σελίδα για την ψυχιατρική. Η σελίδα πλέον έχει καταργηθεί, όποτε οι διασωθείσες εικόνες αποκτούν μια ιστορική διάσταση αρχείου.

Doctoring the mind-2

Published by crimewavegr

Συνεχίζουμε την παρουσίαση του Doctoring the mind, αφήνοντας τον συγγραφέα να αναφερθεί γλαφυρά σε μια ιστορία ψύχωσης — μια εμπειρία που πιθανόν να είναι ανοικεία για την αναγνώστρια. Στα επόμενα ποστ θα αναφερθούμε περιληπτικά στους πρώτους προβληματισμούς του Bentall.

Συντριπτική επιτυχία;

Αν υπάρχει μια κεντρική διανοητική πραγματικότητα στο τέλος του εικοστού αιώνα, αυτή είναι ότι η βιολογική προσέγγιση της ψυχιατρικής – η αντιμετώπιση της ψυχικής ασθένειας ως γενετικά επηρεασμένης διαταραχής της χημείας του εγκεφάλου – σημείωσε τεράστια επιτυχία. Edward Shorter, Ιστορία της Ψυχιατρικής

Μια υγρή μυρωδιά διαπερνά το μικρό, χωρίς παράθυρα δωμάτιο συνέντευξης κάθε φορά που ο Peter έρχεται να με δει. Προσπαθώ να τον βοηθήσω εδώ και πάρα πολύ καιρό – η εξάμηνη περίοδος κατά την οποία ένας κλινικός ψυχολόγος θα περίμενε κανονικά να βλέπει έναν πελάτη πέρασε πριν από περισσότερο από ένα χρόνο. Πάντα, όπως φαίνεται, είμαστε έτοιμοι να κάνουμε μια σημαντική ανακάλυψη.

Οι συναντήσεις μας, πρωί-πρωί, αρχίζουν πάντα με το ίδιο τελετουργικό. Ελέγχοντας το ρολόι του καθώς περνάω βιαστικά την πόρτα του κοινοτικού κέντρου ψυχικής υγείας μετά το μακρύ ταξίδι από το σπίτι μου, ο Peter με κοιτάζει περιφρονητικά, μετά χαμογελάει και λέει: «Γεια σου, φίλε!». Περιστασιακά, προσπαθεί να με αγκαλιάσει, αλλά τον αποθαρρύνω να το κάνει, περισσότερο επειδή ανησυχώ για την κακή του υγιεινή παρά από φόβο μήπως παραβιάσω κάποιο επαγγελματικό όριο. Δεν θα με δει αργότερα μέσα στην ημέρα, όταν οι παραισθησιογόνες φωνές του αρχίζουν συχνά να τον βασανίζουν, οδηγώντας τον πίσω στο μικρό, ακατάστατο διαμέρισμά του, όπου χρησιμοποιεί δυνατή μουσική για να τις πνίξει.

Ένας ψηλός, συμπαθής άντρας στις αρχές της δεκαετίας των τριάντα του, που θα μπορούσε να φαίνεται όμορφος, αν μπορούσε μόνο να καθαρίσει τον εαυτό του και να κάνει κάτι με το φουσκωμένο στομάχι του. Οι δυσκολίες του, τις οποίες μου διηγήθηκε με την ακρίβεια ενός ανθρώπου που έχει επαναλάβει την ιστορία του πολλές φορές, ξεκίνησαν περισσότερα από δεκατρία χρόνια πριν γνωριστούμε. Ευτυχισμένος εργαζόμενος σε μια γραμμή παραγωγής και πατέρας ενός κοριτσιού, η τακτοποιημένη ζωή του διαλύθηκε απότομα όταν η φίλη του ανακοίνωσε ότι δεν ήθελε πλέον να ζει μαζί του και είχε βρει άλλον εραστή. Εκδιώχθηκε από το οικογενειακό σπίτι, αναγκάστηκε να μετακομίσει σε μια ζοφερή γκαρσονιέρα, βυθίστηκε στην κατάθλιψη και σταμάτησε να πηγαίνει στη δουλειά του. Τελικά έχασε τη δουλειά του και έμεινε άστεγος. Ενώ κοιμόταν στο δρόμο άρχισε να ακούει φωνές, τις οποίες απέδιδε σε πρώην φίλους του που ήθελαν να τον βλάψουν. «Διατάξτε τον να βγει έξω!», έλεγαν – «Διατάξτε τον να βγει έξω!», κάτι που εξέλαβε ότι ήθελαν να τον πάνε κάπου για να τον δείρουν.

Δεν υπάρχει καμία καταγραφή ψυχικής ασθένειας στην άμεση οικογένεια του Peter. Παρόλο που κακοποιήθηκε σεξουαλικά από τον πατριό του όταν ήταν 10 ετών, εκτός από μερικές μεθυσμένες συγκρούσεις με την αστυνομία κατά την εφηβεία, δεν υπήρξε καμία άλλη ένδειξη στην προηγούμενη ζωή του ότι προοριζόταν να γίνει ψυχιατρικός ασθενής. Το θετικό είναι ότι, σε αντίθεση με πολλούς ασθενείς με παρόμοιες δυσκολίες, κατάφερε να αποκαταστήσει ένα δίκτυο φίλων και απολαμβάνει θερμές σχέσεις με τη μητέρα και την αδελφή του. Έχει επίσης καλές σχέσεις με την έφηβη πλέον κόρη του, την οποία βλέπει τακτικά. Χάρη στα γενναιόδωρα επιδόματα κοινωνικής ασφάλισης έχει εγκλωβιστεί στην παγίδα των επιδομάτων: σήμερα έχει περισσότερα από αρκετά χρήματα για να καλύψει τις ανάγκες του και φοβάται ότι θα χάσει αν επιχειρήσει να επιστρέψει στην εργασία του.

Η αρχική επιστολή παραπομπής από τον ψυχίατρο του Peter, στην οποία σημειωνόταν ότι τα συμπτώματά του παρέμεναν παρά τη φαρμακευτική του αγωγή για περισσότερο από μια δεκαετία, με ρωτούσε αν θα μπορούσα να δοκιμάσω τη γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, μια μορφή ψυχολογικής θεραπείας, για να τον βοηθήσω με τις φωνές του. Παρά τον σκεπτικισμό που επικρατούσε στο παρελθόν σχετικά με την αξία της ψυχολογικής θεραπείας για ασθενείς με σοβαρές ψυχικές ασθένειες, πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτό το είδος θεραπείας μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει ανθρώπους όπως ο Peter. Τους πρώτους μήνες που ήμασταν μαζί ακολούθησα το συνηθισμένο πρωτόκολλο για αυτό το είδος θεραπείας, ζητώντας του να κρατάει αρχεία για το πότε οι φωνές του έρχονταν και πότε έφευγαν, ρωτώντας τον για πιθανά εναύσματα και διερευνώντας πώς οι πεποιθήσεις του σχετικά με τις φωνές του μπορεί να τις κάνουν πιο επίμονες. Όπως πολλοί ασθενείς με φωνές, ο Peter πίστευε ότι αυτές ήταν παντογνώστριες και παντοδύναμες, και έκανα ό,τι μπορούσα για να αμφισβητήσω την πεποίθησή του ότι ήταν ακαταμάχητα ισχυρές. Πίστευε επίσης ότι οι άλλοι άνθρωποι μπορούσαν να ακούσουν τις φωνές του και ότι θα μπορούσαν να του επιτεθούν κατά συνέπεια, οπότε του πρότεινα ένα «πείραμα συμπεριφοράς» στο οποίο θα επιχειρούσε να καταγράψει τις φωνές του με ένα μαγνητόφωνο. Παρατηρώντας ότι ήταν πάντοτε πολύ σφιγμένος και ότι το άγχος του για την πρόβλεψη των φωνών φαινόταν να τις προκαλεί, του δίδαξα επίσης κάποιες απλές τεχνικές χαλάρωσης. Σταδιακά, σε διάστημα περίπου ενός έτους, η προσέγγιση αυτή φάνηκε να λειτουργεί. Το ημερολόγιο του Peter έδειχνε ότι άκουγε τις φωνές λιγότερο συχνά. Ενώ προηγουμένως τις βίωνε σε καθημερινή βάση, τελικά πέτυχε το ρεκόρ των δεκατριών ημερών χωρίς αυτές. Άρχισε να σκέφτεται το μέλλον, συζήτησε το ενδεχόμενο εθελοντικής εργασίας και κανόνισε να μετακομίσει σε μια πιο ευχάριστη γειτονιά.

Την ώρα που άρχισα να σκέφτομαι μια επιστολή απαλλαγής προς τον ψυχίατρο του Peter, η οποία θα καυχιόταν ήσυχα για όσα είχαμε πετύχει μαζί, τα πράγματα πήραν δραματική τροπή προς το χειρότερο. Όταν έφτασε να με δει για μια από τις τελευταίες συνεδρίες του, ήταν ταραγμένος και παρανοϊκός, με τα μάτια του να τρεμοπαίζουν από άκρη σε άκρη καθώς μου έλεγε ότι οι φωνές του τον κρατούσαν ξύπνιο τις τελευταίες δύο νύχτες. Στο τέλος της συνεδρίας, τον παρακολουθούσα να σαρώνει νευρικά το περιβάλλον του, πριν βρει το κουράγιο να βγει στο δρόμο. Τηλεφώνησα αμέσως στην κοινοτική ψυχιατρική νοσοκόμα του, μια ζεστή, υποστηρικτική γυναίκα που λίγο αργότερα πήγε να τον επισκεφθεί στο νέο του διαμέρισμα. Οι προσπάθειές της να τον ηρεμήσει ήταν άκαρπες. Μέσα σε λίγες ημέρες εισήχθη στο νοσοκομείο για πιο εντατική θεραπεία.

Οι ψυχιατρικοί θάλαμοι είναι συχνά τρομακτικοί χώροι. Η τοπική ψυχιατρική μονάδα, που χτίστηκε πριν από περίπου είκοσι χρόνια στους χώρους ενός Περιφερειακού Γενικού Νοσοκομείου και δίπλα σε έναν πολυσύχναστο αυτοκινητόδρομο, έχει μακριούς, στενούς διαδρόμους και μοιάζει άθλια και απρόσωπη. Τα υπνοδωμάτια των ασθενών είναι σκοτεινά και κλειστοφοβικά. Οι κοινόχρηστοι χώροι, οι τραπεζαρίες και τα σαλόνια όπου οι ασθενείς κάθονται παθητικά παρακολουθώντας τηλεόραση την ημέρα, μυρίζουν ιδρώτα. Οι νοσηλευτές μοιάζουν να κρύβονται στα γραφεία τους, κοιτάζοντας τους ασθενείς μέσα από παράθυρα από σκληρό γυαλί. Στους ανοιχτούς θαλάμους, όπου οι ασθενείς μπορούν να έρχονται και να φεύγουν όπως θέλουν, κάποιοι κάνουν χρήση των εγκαταστάσεων εργοθεραπείας σε άλλα σημεία του νοσοκομείου, άλλοι εξαφανίζονται με άδεια για το σπίτι, ώστε να δοκιμαστεί η ικανότητά τους να ζουν στον πραγματικό κόσμο, και άλλοι πάλι μαραζώνουν σε σιωπηλή περισυλλογή, περιμένοντας να δράσουν τα φάρμακά τους. Στους κλειδωμένους θαλάμους, όπου κρατούνται οι πιο ταραγμένοι ασθενείς, υπάρχει μια αισθητή ατμόσφαιρα απειλής, που διακόπτεται από κραυγές και περιστασιακές βίαιες πράξεις από τους πιο διαταραγμένους ασθενείς που δεν έχουν ακόμη υποκύψει στις κατασταλτικές επιδράσεις των φαρμάκων τους. Σε μια τέτοια πτέρυγα βρήκα τον Peter, να κρύβεται στο δωμάτιό του, πολύ φοβισμένος για να βγει έξω από φόβο μήπως του επιτεθούν οι άλλοι ασθενείς. Ήταν δύσκολο να καταλάβω σε ποιο βαθμό ο φόβος του δικαιολογούνταν από τις νέες του συνθήκες και σε ποιο βαθμό ήταν προϊόν της φαντασίας του.

Κατά την ανάκριση του Peter, η αιτία της ξαφνικής υποτροπής του έγινε γρήγορα εμφανής. Ενθουσιασμένος από την κοινή μας επιτυχία και, άγνωστο σε μένα ή σε οποιονδήποτε άλλο στην κλινική ομάδα, είχε ξαφνικά σταματήσει να παίρνει τα φάρμακά του. Η μετακόμιση στο σπίτι, στην καλύτερη περίπτωση μια αγχωτική εμπειρία, είχε καταβάλει το τίμημά της. Όσο παρέμενε στο νοσοκομείο φαινόταν αδύνατο να κάνει κάτι ιδιαίτερα θεραπευτικό. Μέχρι να πάρει εξιτήριο, με νέα φαρμακευτική αγωγή, μερικές εβδομάδες αργότερα, περιορίστηκα στο να περνάω από εκεί περιστασιακά για να τον εμπλέξω σε μια φιλική συζήτηση, με την ελπίδα να του δείξω ότι δεν τον είχα ξεχάσει.

Παρόλο που συνεχίζω να βλέπω τον Peter, δεν μπορώ να το κάνω επ’ αόριστον. Πρόσφατα πειραματιστήκαμε με μια νέα στρατηγική, εμπνευσμένοι από μελέτες που δείχνουν ότι οι βουδιστικές τεχνικές διαλογισμού είναι χρήσιμες για ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στις πιο παραδοσιακές μορφές ψυχοθεραπείας. Τον έχω διδάξει να περνάει σύντομες περιόδους καθισμένος στη σιωπή, στρέφοντας την προσοχή του στην αναπνοή του και παρατηρώντας πότε οι σκέψεις του περιπλανώνται αλλού. Οι περισσότεροι άνθρωποι διαπιστώνουν ότι αυτές οι ασκήσεις τους βοηθούν να αναπτύξουν κάποια αποστασιοποίηση από τις σκέψεις που τους στενοχωρούν και τους απασχολούν. Με την ελπίδα να αντιμετωπιστεί ο φόβος του για τις φωνές του, έβαλα τον Peter να επαναλαμβάνει στον εαυτό του ξανά και ξανά τις λέξεις: «Διατάξτε τον έξω, διατάξτε τον έξω», πριν αρχίσει τις ασκήσεις. Τους τελευταίους μήνες, η συχνότητα των φωνών του έχει και πάλι μειωθεί και τώρα περνάει πολλές ημέρες χωρίς αυτές. Δουλεύει; Είναι αυτή η μέθοδος που ψάχναμε; Ο Peter είναι όλο και πιο αισιόδοξος, και θέλω να είμαι κι εγώ αισιόδοξος, αλλά η εμπειρία με έχει διδάξει ότι η αυτοπεποίθηση είναι συχνά ένα παραπλανητικό συναίσθημα. Μερικές φορές αισθάνομαι σαν να προσποιούμαι μόνο ότι είμαι χρήσιμος.

Τι είναι η ψύχωση;

Ο Peter διαγνώστηκε ότι έπασχε από σχιζοφρένεια. Σύμφωνα με τα εγχειρίδια, οι ασθενείς με αυτή τη διαταραχή υποφέρουν συνήθως από ακουστικές ψευδαισθήσεις (φωνές ανθρώπων που δεν είναι στην πραγματικότητα παρόντες) και παραληρητικές ιδέες (παράξενες και παράλογες πεποιθήσεις που αντιστέκονται σε αντίλογο). Πολλοί ασθενείς γίνονται επίσης περιστασιακά νοητικά διαταραγμένοι, μιλώντας ασυνάρτητα, ιδίως όταν είναι αγχωμένοι. Εκτός από αυτά τα θετικά συμπτώματα, που ονομάζονται έτσι επειδή συνήθως απουσιάζουν από τους υγιείς ανθρώπους, πολλοί ασθενείς υποφέρουν επίσης από αρνητικά συμπτώματα, που ονομάζονται έτσι επειδή φαίνεται να αντανακλούν μια απώλεια φυσιολογικών ικανοτήτων. Σε αυτά περιλαμβάνονται η απάθεια, η ανηδονία (η αδυναμία να βιώσουν ευχαρίστηση) και η συναισθηματική ισοπέδωση.

Η σχιζοφρένεια θεωρείται συνήθως ότι ανήκει σε μια οικογένεια ασθενειών στις οποίες ο ασθενής, όταν νοσεί πιο σοβαρά, φαίνεται να χάνει την επαφή με την πραγματικότητα. Αυτές οι διαταραχές, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου στη λαϊκή αντίληψη της τρέλας, είναι συλλογικά γνωστές ως ψυχώσεις και αποτελούν τον πιο σοβαρό τύπο ψυχικής ασθένειας. Συχνά αντιδιαστέλλονται με τις νευρώσεις (πιο συνηθισμένοι και λιγότερο σοβαροί τύποι ψυχικών ασθενειών κατά τους οποίους το άτομο, αν και πολύ ανήσυχο ή καταθλιπτικό, έχει επίγνωση του ότι είναι άρρωστο και δεν παρουσιάζει ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες) και τις διαταραχές της προσωπικότητας (δια βίου δυσλειτουργικά πρότυπα σχέσεων με άλλους ανθρώπους).

Ο άλλος κύριος τύπος ψύχωσης είναι η διπολική διαταραχή, η οποία είναι επίσης μερικές φορές γνωστή ως μανιοκατάθλιψη. Σε αυτή την κατάσταση ο πάσχων βιώνει επεισόδια βαθιάς κατάθλιψης και επίσης επεισόδια είτε μανίας (περίοδοι ανεξέλεγκτου ενθουσιασμού και ευερεθιστότητας, που συχνά συνοδεύονται από διαταραγμένη σκέψη και ψευδαισθήσεις σχετικά με ειδικές δυνάμεις, θεαματικό πλούτο ή μια ειδική αποστολή στη ζωή) είτε υπομανίας (μια λιγότερο ακραία κατάσταση διάθεσης που χαρακτηρίζεται από ευφορία, ενθουσιασμό και παρορμητική συμπεριφορά). Τα σημερινά διαγνωστικά συστήματα διακρίνουν πλέον μεταξύ της διπολικής διαταραχής 1, κατά την οποία οι ασθενείς βιώνουν τόσο κατάθλιψη όσο και μανία, και της διπολικής διαταραχής 2, κατά την οποία βιώνουν κατάθλιψη και υπομανία αλλά όχι μανία. Και στις δύο περιπτώσεις, τα επεισόδια ακραίας διάθεσης συνήθως διαδέχονται περίοδοι ύφεσης ή σχετικά φυσιολογικής λειτουργίας. Η μονοπολική κατάθλιψη (κατάθλιψη ελλείψει ιστορικού μανίας), όταν είναι πολύ σοβαρή, μπορεί επίσης να συνοδεύεται από ψυχωτικά συμπτώματα, για παράδειγμα ακουστικές ψευδαισθήσεις που ασκούν έντονη κριτική στον ασθενή ή παραληρητικές ιδέες ότι το άτομο είναι ένοχο για κάποιο τρομερό έγκλημα. Ο όρος ψυχωτική κατάθλιψη χρησιμοποιείται μερικές φορές για να περιγράψει αυτού του είδους την κατάσταση.

Χωρίς αμφιβολία, οι ψυχώσεις έχουν βαθύτατο αντίκτυπο στον ανθρώπινο κόσμο. Ο αριθμός των περιπτώσεων σχιζοφρένειας που αντιμετωπίζουν οι ψυχιατρικές υπηρεσίες είναι δύσκολο να εκτιμηθεί επειδή οι ορισμοί της διαταραχής ποικίλλουν από µελέτη σε μελέτη, αλλά οι εκτιµήσεις για τον αριθµό των νέων περιπτώσεων κάθε χρόνο από διάφορα µέρη του κόσµου κυµαίνονται µεταξύ 7 και 40 νέων περιπτώσεων ανά 100.000 άτοµα, ενώ τα στοιχεία που αναφέρονται για τη διπολική διαταραχή δεν διαφέρουν. Ο αριθμός των ατόμων που λαμβάνουν διάγνωση σχιζοφρένειας σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής τους είναι σίγουρα πάνω από 0,5% και, και πάλι, η ίδια περίπου εκτίμηση έχει αναφερθεί για τη διπολική διαταραχή. Λαμβάνοντας μια ευρύτερη προοπτική, έχει υπολογιστεί ότι ο κίνδυνος κατά τη διάρκεια της ζωής να πάσχει κανείς από οποιοδήποτε είδος ψυχωτικής διαταραχής μπορεί να φτάσει το 3%. Δεδομένου ότι ο σημερινός πληθυσμός της Βρετανίας είναι περίπου 60 εκατομμύρια άνθρωποι και ο πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών είναι περίπου 300 εκατομμύρια, αυτό σημαίνει ότι μπορεί να επηρεαστούν έως και 1,8 εκατομμύρια Βρετανοί πολίτες και έως και 9 εκατομμύρια πολίτες των ΗΠΑ. Αν το αναγάγουμε σε ολόκληρο τον κόσμο, περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν σήμερα στη γη είναι πιθανό να πάσχουν από ψύχωση κάποια στιγμή στη ζωή τους. Αυτός είναι ένας πολύ μεγάλος αριθμός ανθρώπων.

Ο αντίκτυπος αυτών των παθήσεων στην ποιότητα ζωής μπορεί να εξακριβωθεί από το γεγονός ότι, στον ανεπτυγμένο κόσμο, περίπου το 5% των ασθενών με σχιζοφρένεια και πάνω από το 7% των ασθενών με διπολική διαταραχή αυτοκτονούν και πολλοί περισσότεροι επιχειρούν να αυτοκτονήσουν. Η αδυναμία εργασίας ή επαγγελματικής σταδιοδρομίας είναι επίσης συχνή. Σε μια πρόσφατη μελέτη ασθενών με σχιζοφρένεια σε έξι ευρωπαϊκές χώρες, το 41% κρίθηκε ως βαριά ανάπηρο όταν αξιολογήθηκε για πρώτη φορά. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 25% εξακολουθούσε να έχει βαριά αναπηρία. Για περίπου τα δύο τρίτα αυτών των ασθενών επηρεάστηκαν οι στενές τους σχέσεις (πολλοί παρέμειναν χωρίς σύντροφο) και περίπου το ίδιο ποσοστό δεν ήταν σε θέση να λειτουργήσει αποτελεσματικά στον εργασιακό χώρο. Για άλλη μια φορά, μια παρόμοια εικόνα είναι εμφανής όσον αφορά τη διπολική διαταραχή. Έχει υπολογιστεί ότι ένας νέος ενήλικας που λαμβάνει τη διάγνωση στις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να περιμένει να χάσει, κατά μέσο όρο, εννέα χρόνια ζωής, δώδεκα χρόνια φυσιολογικής υγείας και δεκατέσσερα χρόνια εργασίας. Για να προστεθεί σε αυτόν τον κατάλογο δυστυχίας, οι ψυχώσεις αποτελούν επίσης πηγή μεγάλου φόβου στους απλούς ανθρώπους. Η επιλεκτική αναφορά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχει δημιουργήσει την εντύπωση ότι η σχιζοφρένεια, ειδικότερα, συνδέεται με μια τάση προς ακραία, τυχαία βία.

Είναι, βέβαια, αλήθεια ότι οι ψυχωτικοί ασθενείς, υπό την επήρεια των ψευδαισθήσεών τους, διαπράττουν μερικές φορές τρομερά εγκλήματα, αν και ευτυχώς αυτό συμβαίνει πολύ σπάνια. Στη Βρετανία, μια φιλανθρωπική οργάνωση με την ονομασία Zito Trust ιδρύθηκε το 1994 μετά την παράλογη δολοφονία του συζύγου της Jayne Zito, Jonathan, από τον Christopher Clunis, έναν ψυχιατρικό ασθενή. Στις 17 Δεκεμβρίου 1992 ο Clunis πλησίασε τον Zito καθώς περίμενε το τρένο στο σταθμό του μετρό Finsbury Park και τον μαχαίρωσε χωρίς προειδοποίηση. Η επίσημη έρευνα που ακολούθησε τη δολοφονία αποκάλυψε ότι ο Clunis ήταν καλά γνωστός στις τοπικές ψυχιατρικές υπηρεσίες, έχοντας εξεταστεί από σαράντα τρεις ψυχιάτρους σε πέντε χρόνια, και ότι δεν είχε κρατηθεί στο νοσοκομείο παρά το γεγονός ότι διέπραξε μια σειρά από τυχαίες επιθέσεις τις εβδομάδες που προηγήθηκαν του θανάτου του Zito. Στο πλαίσιο αυτού και παρόμοιων περιστατικών, πολλές ψυχιατρικές υπηρεσίες θεώρησαν ως κύριο ρόλο τους τον περιορισμό. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στη Βρετανία και στις Ηνωμένες Πολιτείες αποκαλύπτουν την ευρεία χρήση τόσο του άτυπου όσο και του επίσημου εξαναγκασμού στη διαχείριση των ατόμων με ψυχωσικές ασθένειες. Στη Βρετανία και σε ορισμένα μέρη των Ηνωμένων Πολιτειών η νέα νομοθεσία επιτρέπει στους ψυχιάτρους να εξαναγκάζουν τους ασθενείς να παίρνουν τα φάρμακά τους με την απειλή της κράτησης στο νοσοκομείο σε αντίθετη περίπτωση.

Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι οικονομικές επιβαρύνσεις που συνδέονται με τις ψυχώσεις είναι τεράστιες, αλλά ποικίλλουν ανάλογα με τις τοπικές οικονομικές και πολιτικές συνθήκες. Το ετήσιο κόστος της περίθαλψης των ατόμων που έχουν διαγνωστεί με σχιζοφρένεια στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίστηκε πρόσφατα σε 22,7 δισεκατομμύρια δολάρια και στη Βρετανία υπολογίζεται σε 2,2 δισεκατομμύρια λίρες. Ωστόσο, αυτό το άμεσο κόστος επισκιάζεται μερικές φορές από το έμμεσο κόστος που προκύπτει, για παράδειγμα, από την απώλεια οικονομικής παραγωγικότητας των ασθενών και των φροντιστών τους. Συνεπώς, το πραγματικό ετήσιο κόστος της σχιζοφρένειας έχει εκτιμηθεί σε 62,7 δισεκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε 4 δισεκατομμύρια λίρες στη Βρετανία. Από πολλές απόψεις, φαίνεται ότι η ψύχωση είναι ένα πρόβλημα για όλους μας. Δεδομένου αυτού του ανθρώπινου και οικονομικού κόστους, είναι επιτακτική ανάγκη να διαθέσουμε όποιους πόρους μπορούμε να συγκεντρώσουμε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που μας δημιουργούν οι σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Πρέπει να βρούμε τρόπους να βοηθήσουμε όσους πάσχουν από ψύχωση να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους, σε μια προσπάθεια να τους απαλλάξουμε από τις παραισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις τους και να τους επιστρέψουμε σε έναν πλήρη ρόλο στην κοινωνία. Πρέπει να βρούμε τρόπους να στηρίξουμε τους φροντιστές τους – συχνά γονείς – ώστε να μην σακατεύονται από το συναισθηματικό και οικονομικό βάρος της φροντίδας των διαταραγμένων και συχνά ενοχλητικών αγαπημένων τους προσώπων. Πρέπει να βρούμε τρόπους να προστατεύσουμε την κοινωνία από κάθε κίνδυνο που συνδέεται με την ψύχωση και πρέπει να τα κάνουμε όλα αυτά οικονομικά αποδοτικά, μέσα στους περιορισμούς των περιορισμένων προϋπολογισμών που είναι διαθέσιμοι για τη χρηματοδότηση των σύγχρονων ψυχιατρικών υπηρεσιών.

Δε γαμιέμαι συχνά με Έλληνες

Published by crimewavegr

Δε γαμιέμαι συχνά με Έλληνες. Έτσι προστατεύω τον εαυτό μου. Κάποιος μπορεί να γνωρίζει ένα φίλο των γονιών μου ή να ξέρει κάνα θείο. Οι Έλληνες έχουν μεγάλο στόμα και μπορεί να μαθευτεί. Όταν γαμιόμουν με γυναίκες δεν υπήρχε τέτοιο πρόβλημα. Κανείς δε νοιαζόταν με ποια γυναίκα πλάγιαζες, σ’ έκανε άντρα, αρκεί να μην γκάστρωνες την αδερφή ή την κόρη κανενός. Το γαμήσι με τους Έλληνες είναι μισό σεξ, μισό μάχη για το ποιος θα είναι από πάνω. Όταν νιώθω την ανάγκη να κάνω σεξ μ’ ένα σκουρόχρωμο άντρα, ένα Μεσόγειο άντρα, καταλήγω στο Κόπμπουργκ ή το Πρέστον ν’ αναζητώ τούρκικη ή λιβανέζικη ψωλή, κάποιον έξω από τη δική μου κοινότητα, κάποιον που κανείς γνωστός μου δε θα γνωρίσει. Μερικές φορές, ωστόσο, βλέπω έναν Έλληνα, όχι απαραίτητα όμορφο, και θέλω να νιώσω το κορμί του πάνω μου, να του πω ελληνικές βρισιές, να μου ψιθυρίσει βρωμόλογα στα ελληνικά.

Μόλις βγαίνουμε με τη Μαρία από τις τουαλέτες, ο τύπος με το ψαράδικο καπέλο είναι εκεί και περιμένει. Δε λέει κουβέντα. Τον παρακολουθώ καθώς βγαίνει από μια πόρτα με σίτα στην πίσω αυλή της παμπ. Λέω στη Μαρία ότι θα τη βρω αργότερα και τον ακολουθώ.

Έξω από την παμπ, οι μυρωδιές της μπίρας ανακατεύονται με την μπόχα των σκουπιδιών. Μια παρέα τεσσάρων ανδρών έχει στριμωχτεί κοντά-κοντά και μοιράζονται ένα τσιγαριλίκι. Ο τύπος με το ψαράδικο καπέλο τους προσπερνάει, βγαίνει από την ανοιχτή μαύρη πύλη και κατευθύνεται πέρα, προς το μικρό πάρκινγκ. Τον ακολουθώ μέσα στη νύχτα, προχωρώντας κατά μήκος ενός πεζοδρομίου των προαστίων. Ρίχνει μια ματιά πίσω του, κι έπειτα συνεχίζει να περπατάει. Στρίβει σ’ ένα δρομάκι κι εγώ κοντοστέκομαι. Μου έρχονται στο μυαλό μανιακοί καριόληδες, φαντάζομαι ότι κάποιος μου ανοίγει το λαρύγγι, σκέφτομαι όλους αυτούς τους σχιζοφρενείς που τη βρίσκουν σκοτώνοντας. Οι παρανοϊκές εικόνες μπλέκονται με τη λαχτάρα μου για σεξ. Αίμα και σπέρμα. Αυτόν τον καιρό τα υγρά πάνε μαζί. Στρίβω στο δρομάκι, μπαίνοντας αργά στο σκοτεινό τοπίο ενός ονείρου.

Κατουράει, ένας ορμητικός χείμαρρος πάνω στις σανίδες του τοίχου. Πηγαίνω δίπλα του, κατεβάζω το φερμουάρ, βγάζω έξω τον πούτσο μου, έχοντας συναίσθηση ότι είναι μικρός και ζαρωμένος εξαιτίας του σπηντ. Δεν προσποιούμαι ότι κατουράω, στέκομαι δίπλα του και μαλακίζομαι μέχρι να καυλώσω. Τελειώνει το κατούρημα, παίζει το χοντρό του πούτσο, ενώ με παρακολουθεί με την άκρη του ματιού του. Κοιτάζω κάτω προς τον πούτσο του κι απλώνω το χέρι μου να τον πιάσω. Αναστενάζει, κάτι μουρμουρίζει. Διακρίνω τη μυρωδιά κάτουρου και αλκοόλ πάνω του. Του τραβάω μαλακία και προσπαθώ να οδηγήσω το χοντρό, τριχωτό χέρι του στον πούτσο μου. Αντί γι’ αυτό τραβιέται και με σπρώχνει προς τα κάτω πιάνοντάς με από τους ώμους. Σκύβω και παίρνω το πουτσοκέφαλό του στο στόμα. Γεύομαι σταγόνες κάτουρου. Σπρώχνω τον πούτσο του στο λαρύγγι μου κι εγώ συνεχίζω να παίζει την ψωλή μου, προσέχοντας να μην πέσω στα γόνατα γιατί έχει κάτουρα στο έδαφος.

Χάνω την ισορροπία μου και προσπαθώ να σηκωθώ. Πιέζει τους ώμους μου πιο δυνατά. Μη σου ξεφύγει σταγόνα, ψιθυρίζει άγρια στα ελληνικά. Δε θέλω να χύσει στο στόμα μου, φοβάμαι τις ασθένειες που μπορεί να κυκλοφορούν στο σώμα του. Όμως πιέζει με δύναμη τον πούτσο του στο λαρύγγι μου. Είμαι σε δίλημμα, να καταβροχθίσω τον πούτσο του, να τον πάρω μέσα μου όσο πιο βαθιά γίνεται, ή να σηκωθώ, να τον σπρώξω στον τοίχο και να τον χτυπήσω που μ’ εξευτελίζει έτσι.

Ο χρόνος, ο χρόνος με προδίδει. Προτού προλάβω να πάρω μιαν απόφαση νιώθω το καυτό του σπέρμα να κεντρίζει τον ουρανίσκο μου. Τραβιέται κι εγώ φτύνω το σπέρμα του, τη βρόμα του από το στόμα μου. Σκουπίζει τον πούτσο του μ’ ένα χαρτομάντηλο, κουμπώνει το φερμουάρ του κι αρχίζει να απομακρύνεται. Σηκώνομαι, τον αρπάζω από το μπράτσο και τον σπρώχνω στον τοίχο. Χώνω τον καυλωμένο πούτσο στην παλάμη του. Τράβα μου μια μαλακία, του λέω ξερά στα ελληνικά. Βογκάει, αλλά δεν μπορεί να στραφεί αλλού καθώς τον κρατάω, σπρώχνοντας το στήθος του με το χέρι μου. Τώρα τον σιχαίνομαι και δεν τον αφήνω να φύγει. Η ψωλή μου είναι σκληρή σαν πέτρα. Μου την παίζει κι εγώ κοιτώ τα μάτια του, δύο φωτεινές λάμψεις στο σκούρο, αξύριστο πρόσωπό του.

Δείχνει να πονάει τώρα, η δύναμη που διέκρινα σ’ αυτόν, η δύναμη που με προσέλκυσε, πήγε χαμένη. Χάθηκε στο έδαφος, διαλύθηκε στα ούρα. Τον κοιτώ συνεχώς στα μάτια, δεν τον αφήνω να στραφεί αλλού. Το σιχαίνεται αυτό που κάνει, δε νιώθει πόθο καθώς ανεβοκατεβάζει μηχανικά την πέτσα της ψωλής μου. Τρίβω το άλλο χέρι μέσα από το πουκάμισό του, μπλέκοντας τα δάχτυλά μου στις τρίχες του στομαχιού και του στήθους του. Νιώθω ότι κοντεύω να χύσω. Σηκώνω το πουκάμισό του πάνω από τις ρώγες του και οι λευκές σταγόνες του σπέρματός μου προσγειώνονται στο στομάχι και στο έδαφος γύρω από τα πόδια του. Με σπρώχνει μακριά, σκουπίζεται και αγριοκοιτώντας με βάζει τη φανέλα του μέσα στο παντελόνι. Φτύνω στην παλάμη μου και καθαρίζω τον πούτσο μου. Κατευθύνεται προς την παμπ κι εγώ γέρνω πίσω στον τοίχο κι ανάβω τσιγάρο.

Η ανάσα μου ακούγεται βαριά. Αφήνομαι στο βραδινό αεράκι, να χαϊδέψει το κορμί μου, να με ηρεμήσει, και κατουράω στον τοίχο του στενού. Βάζω την μπλούζα μου μέσα στο τζιν, τσαλαπατώ το τσιγάρο, ανακατεύοντας τον καπνό με το σπέρμα και το κάτουρο στο έδαφος και, βγαίνοντας από το πάρκινγκ, επιστρέφω στην πίσω αυλή της παμπ.

Ο Σπύρος με περιμένει. Ο αδερφός μου αγκαλιάζει μια ψηλή, όμορφη γυναίκα με μαύρο πουλόβερ και κοντή φούστα. Το μακιγιαρισμένο πρόσωπό της έχει μια λευκή χλωμάδα, οι μπούκλες της πυκνές και μαύρες σαν τη νύχτα. Αυτή είναι η Αριάδνη, με συστήνει ο Πήτερ. Ανταλλάσσουμε χειραψία, μυρίζω ακριβό άρωμα. Μια; ιδέα μόνο – ευχάριστη μυρωδιά. Βγάζω το πακέτο με το σπηντ από την τσέπη μου και το δίνω στο Σπύρο. Μου κλείνει το μάτι και βάζει εξήντα δολάρια στο χέρι μου. Ούτε που κοιτάει πόση σκόνη είναι το σακουλάκι. Μου έχει εμπιστοσύνη. Μέσα στην παμπ η ορχήστρα άρχισε να παίζει ρεμπέτικα. Λικνίζομαι στο ρυθμό της μουσικής.

— Γουστάρεις να χορεύεις. Γνέφω καταφατικά στην Αριάδνη, αν και δεν ακούστηκε σαν ερώτηση. Το βλέπει ότι μ’ αρέσει να χορεύω. Ωραίο τραγούδι αυτό, συνεχίζει. Φέρε μια κούπα με κρασί και κάνε μου παρέα, απόψε είναι πια για μας η νύχτα η τελευταία. Εμείς οι Έλληνες γινόμαστε ένα με τον καημό μας, ε; Κοιτάζει ολόγυρα τους άντρες που στέκονται μπροστά της. Πάμε να χορέψουμε; Αρπάζει τον αδερφό μου από το χέρι και τον οδηγεί μέσα.

— Ποια είναι αυτή; ρωτάω τον Σπύρο. Γελάει και μου λέει ότι είναι η γυναίκα που ’χει κλέψει την καρδιά του Πήτερ. Η Τζάνετ, άγρια, μεγαλόσωμη. Τη σκέφτομαι. Σκέφτομαι πώς θα ’ταν να μην την ξαναδώ αν ο Πήτερ την αφήσει. Δε με πονάνε αυτές οι σκέψεις. Η Τζάνετ είναι υπόθεση του Πήτερ, όχι δική μου. Μέρος της δικής του ζωής, δεν έχει καμία σχέση με τη δική μου. Ο Σπύρος μου δίνει κάτι κλειδιά. Έλα να με βρεις πάνω στην αποθήκη, μου λέει, θέλω να γνωρίσεις κάποιους.

Φεύγει κι εγώ μπαίνω μέσα κι ανεβαίνω τη σκάλα που οδηγεί σ’ ένα σκοτεινό μικρό δωμάτιο όπου είναι στοιβαγμένα άπειρα κουτιά με κονσέρβες και αλκοόλ. Έχει ένα μικρό ξύλινο τραπέζι και τρεις ξύλινες καρέκλες. Ένα γεμάτο σταχτοδοχείο, χαρτάκια για στρίψιμο, μια τράπουλα και δύο άδεια ποτήρια είναι πάνω στο τραπέζι. Κάθομαι, γέρνω πίσω το κεφάλι κρατώντας το στα χέρια μου και ακούω τη μουσική από το κάτω πάτωμα. Θυμάμαι μια ταινία που είχα δει αργά το βράδυ στη μεταμεσονύκτια ζώνη στην τηλεόραση πριν από πολύ καιρό. Ο Τζην Χάκμαν κλειδωμένος σ’ ένα δωμάτιο που έμοιαζε πολύ μ’ αυτό εδώ. Έπινε στη διάρκεια της ταινία. Γουστάρω να πιω κι εγώ κάτι.

Ψάχνω στο δωμάτιο. Πίσω από κάτι στοιβαγμένα κουτιά βρίσκω ένα μισογεμάτο μπουκάλι με ουίσκι. Γεμίζω ένα από τα ποτήρια και κάθομαι, προσποιούμενος ότι δεν είμαι στο Μπρούνσγουικ της Μελβούρνης, αλλά σε κάποιο δωμάτιο στο Σικάγο. Κάποιος χτυπάει την πόρτα, η προσποίηση καταστρέφεται κι ο Σπύρος μπαίνει μέσα, μ’ ένα ξανθό κορίτσι που τον κρατάει από το χέρι. Ένας αδύνατος νεαρός Έλληνας τους ακολουθεί. Ο Σπύρος κλειδώνει την πόρτα και κάνει τις συστάσεις. Άρης, Κριστίν, Στήβεν. Η Κριστίν μου χαμογελάει. Ο Στήβεν δείχνει νευρικός. Εκείνη φοράει ένα μακρύ χίπικο φόρεμα, τρία σκουλαρίκια στο κάθε αυτί, κι ένα ινδιάνικο σάλι γύρω από το λαιμό της. Ο Στήβεν φοράει ένα σκούρο γκρίζο παλιομοδίτικο κοστούμι του ’60 και άσπρο πουκάμισο. Μια σκούρα μπλε γραβάτα κρέμεται χαλαρωμένη, το κολάρο του είναι ξεκούμπωτο. Φοράει μαύρα αθλητικά παπούτσια. Το πρόσωπό του έχει στίγματα, φαίνεται ανήσυχος, νευρικός. Τα μάτια του μεγάλα και σκούρα. Είναι όμορφος και αποφεύγω να τον κοιτάξω.

— Είσαι φοιτητής; Όχι, της λέω. Ο Άρης είναι αδερφός του Πήτερ, της λέει ο Σπύρος. Μ’ αρέσει ο αδερφός σου, μου λέει εκείνη. Δεν απαντώ. Δεν μ’ ενδιαφέρει.

— Σπουδάζεις; Ο Στήβεν κάθεται σ’ ένα καφάσι. Δε σπουδάζω, δε δουλεύω, του λέω. Πάει να μου κάνει άλλη μία ερώτηση, έπειτα αλλάζει γνώμη. Ο Σπύρος αδειάζει το περισσότερο από το σπηντ πάνω στο τραπέζι.

— Και λοιπόν τι κάνεις; Αυτή η γυναίκα δεν πρόκειται να μ’ αφήσει ήσυχο. Ό,τι γουστάρω, της λέω. Ο Σπύρος γελάει. Πόσο χρονών είσαι; συνεχίζει εκείνη. Δεκαεννιά, απαντώ, θα γίνει είκοσι σε λίγους μήνες. Είμαι Λέων, προσθέτω. Επικίνδυνο, σφυρίζει, και μου χαμογελάει. Της χαμογελώ κι εγώ. Ο Στήβεν ανάβει ένα τζόιντ και μου το πασάρει.

Το πιόμα είναι καλό. Οι άλλοι μιλάνε μεταξύ τους κι εγώ παρακολουθώ. Ο Σπύρος κόβει το σπηντ σε οχτώ πανομοιότυπες γραμμές. Παίρνουμε σειρά για να σνιφάρουμε το μερτικό μας. Οι τρεις τους με ευχαριστούν με τη σειρά. Βγάζω δέκα δολάρια από το πορτοφόλι μου και τα δίνω στο Σπύρο. Τι είναι αυτά, μάγκα; φωνάζει. Για το μερτικό μου, απαντώ. Δεν τα δέχεται, αλλά εγώ επιμένω. Γουστάρω που είμαι σ’ αυτό το μικρό δωμάτιο, μακριά από τον κόσμο και δεν αισθάνομαι καλά που του ’φαγα λίγο από το γραμμάριο. Κέρνα με ένα ποτό κάτω, προσθέτω, κι εκείνος τσαλακώνει το χαρτονόμισμα.

Ο Στήβεν κι ο Σπύρος αρχίζουν να μιλάνε στα ελληνικά, και η Κριστίν μπαίνει στην κουβέντα τους. Εκπλήσσομαι, δε μοιάζει για Ελληνίδα. Κολλάει λίγο σε ορισμένες φράσεις, αλλά μιλάει ελληνικά πολύ καλύτερα από εμένα. Με περισσότερη σιγουριά. Ακούω τη φωνή της, είναι μελωδική. Ο Στήβεν της τη λέει, ο τόνος της φωνής του είναι επιτακτικός και θυμωμένος καθώς η συζήτηση γυρνάει στα πολιτικά. Ο Σπύρος βάζει ένα ποτήρι ουίσκι, και παρακολουθεί, όπως κι εγώ, κλείνοντάς μου πού και που το μάτι. Χαίρομαι που κάθομαι εδώ, μεθυσμένος από τα ναρκωτικά, το ποτό και την ομορφιά των προσώπων γύρω μου.

— Ο μαρξισμός έχει πεθάνει, λέει η Κριστίν στον Στήβεν. Εκείνος κοπανάει τη γροθιά του στο τραπέζι και στέκεται από πάνω μας.

— Ο κομμουνισμός, το εκφυλισμένο κράτος της Σοβιετικής Ένωσης μπορεί να έχει πεθάνει, όχι όμως ο μαρξισμός. Γυρνάει σ’ εμένα και το Σπύρο για υποστήριξη. Κοιτάω αλλού. Αυτός μιλάει για πολιτικά κι εγώ σκέφτομαι πόσο γκόμενος είναι.

— Ο μαρξισμός, συνεχίζει, δεν έχει πεθάνει, δεν μπορεί να πεθάνει. Είναι η μόνη θεωρία που κατανοεί την αλλοτρίωση.

Βάζω άλλο ένα ποτό. Δεν παρακολουθώ τη συζήτηση, την έχω χεσμένη. Τα νεύρα μου είναι τεντωμένα. Θέλω να μιλήσω, να πω κάτι έξυπνο, αλλά δεν έχω τίποτα έξυπνο να πω. Η Κριστίν υψώνει τη φωνή της και επιχειρηματολογεί εναντίον του Στήβεν.

— Ο μαρξισμός οδήγησε στα γκούλαγκ. Ο Στήβεν κουνάει το κεφάλι. Μαλακίες, ξεσπάει. Έχει μάτια τρομακτικά. Μάτια που καίνε. Μάτια ενός Έλληνα.

— Την έχεις έτοιμη την απάντηση, έτσι; φωνάζει η Κριστίν. Κάτι που είπε ο Στήβεν την έκανε εξαλλη. Ο Σπύρος αγγίζει τον ώμο της κι εκείνη απομακρύνεται. Δεν αισθάνεσαι καμία ευθύνη ως υποστηριχτής του κομμουνισμού για τις αποτυχίες του; συνεχίζει.

— Όχι. Η φωνή του Στήβεν είναι ήρεμη. Καμία απολύτως ευθύνη. Κάνει μια παύση. Ο Σπύρος σφυρίζει έναν ελληνικό σκοπό. Νιώθω το σπηντ να τρέχει στο λαρύγγι μου. Ο Στήβεν γυρνάει στην Κριστίν και λέει, απλά και ήσυχα, χωρίς θυμό στη φωνή του, ποτέ δεν θα πάψω να αντιστέκομαι στον καπιταλισμό.

— Γιατί εγώ δεν αντιστέκομαι;

— Ε, βρες μου μια λύση, γαμώτο. Τα φτυσίδια του Στήβεν παίρνουν την Κριστίν και μένα στο πρόσωπο. Μέχρι να μου βρεις λύση καλύτερη από το μαρξισμό, θα παραμείνω αφοσιωμένος μαρξιστής.

Σηκώνομαι, πίνω το υπόλοιπο ουίσκι μου. Πάω κάτω, λέω, και ξαναγεμίζω το ποτήρι μου. Η Κριστίν και ο Σπύρος με χαιρετούν κουνώντας το κεφάλι, αλλά το πρόσωπο του Στήβεν είναι απαθές. Θέλω να του πω κάτι, αλλά έχω τρομοκρατηθεί από τη γλώσσα που χρησιμοποιεί και αντί γι’ αυτό γυρίζω, ξεκλειδώνω την πόρτα και βγαίνω στο χολ. Ήχοι από κάτω έρχονται στ’ αυτιά μου, το κλάμα του μπουζουκιού, ήχοι από φωνές. Όλη η παμπ βρίσκεται σε παραλήρημα, ρουφώ τον ενθουσιασμό που αντηχεί στους τοίχους και χαίρομαι που απελευθερώθηκα από την αποπνικτική ένταση του μικρού δωματίου. Τα μάτια του Στήβεν, σκοτεινά, θυμωμένα. Χαίρομαι που απόδρασα.

Καθώς κατεβαίνω τα σκαλιά, κατευθυνόμενος πίσω στα τραγούδια, τους χορούς, τις συζητήσεις, πιάνω ένα ρεφρέν στο μυαλό μου. Τραγουδώ το χασικλίδικο τραγούδι του ’30 που παίζουν κάτω, τραγουδάω, γάμα την πολιτική, έλα να χορέψουμε. Το τραγουδώ με ελληνική προφορά, δίνω στη φράση ανατολίτικο χρώμα, τραβώ τις λέξεις και κρατώ τη φωνή μου στα φωνήεντα. Γάμα την πολιτική, έλα να χορέψουμε, τραγουδώ κατεβαίνοντας τα σκαλιά. Είμαι θυμωμένος και δεν ξέρω με τι έχω θυμώσει.