Ο Kirchick είναι αυτός εκεί στη γωνία; Βγάλε τις rainbow τιράντες, παιδί μου! Ο Paul Cameron στο Russia Today, 2012

Στα μέρη όπου απέτυχε η θρησκευτική δεξιά των ΗΠΑ

Η πτήση από Βιέννη για Βουδαπέστη διαρκεί περίπου μία ώρα, αλλά κάποιες φορές αυτός ο χρόνος είναι ικανός για να περάσεις σε διαφορετικό ημισφαίριο. Βρέθηκα σε αυτό το 1994, τότε που ζούσα στην Ανατολική Ευρώπη – επέστρεφα από την Αλβανία, όπου είχα καταγράψει την κατάσταση των LGBT ανθρώπων κάτω από έναν από τους τελευταίους νόμους για τη σοδομία στην Ευρώπη. Καθισμένο δίπλα μου ήταν ένα 18χρονο αγόρι από το Τέξας, που πετούσε στην Ουγγαρία για να κάνει ιεραποστολική δουλειά για την εκκλησία του. Για εκείνον, επρόκειτο για ένα πέρασμα στη θρυλική πίσω μεριά του Σιδηρού Παραπετάσματος. Για εμένα, ήταν μια εισβολή σε μια γεωγραφία που είχα σχεδόν ξεχάσει όταν άφησα πίσω μου τη Βιρτζίνια όταν ήμουν στην ηλικία του: τον κόσμο του χριστιανικού φονταμενταλισμού. Όταν του είπα ότι κατοικούσα στη Βουδαπέστη, εκείνη τη σατραπεία του Σατανά, εδώ και χρόνια, είχε ένα σωρό ερωτήσεις: Βάζουν ακόμα τους χριστιανούς σε στρατόπεδα συγκέντρωσης; Έχουν μείνει καθόλου κτίρια από εκκλησίες; Μου ζήτησε να του πω όταν θα μπαίναμε στον εναέριο χώρο της Ουγγαρίας, και όταν υπέθεσα ότι μπήκαμε, κάπου πάνω από το Βίσεγκραντ, έγειρε για να κοιτάξει κάτω. “Είναι τόσο πράσινα”, είπε. “Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι μια κομμουνιστική χώρα θα μπορούσε να είναι τόσο πράσινη”. Στο αεροδρόμιο τον έπιασε τρόμος, και άδραξε το μπράτσο μου: “Χρειάζομαι διαβατήριο για να μπω εδώ;” Με κάποιον τρόπο, είχε χώσει τα έγγραφά του στις βαλίτσες που είχε κάνει τσεκ ιν όταν ήταν ακόμα στις ΗΠΑ, και τώρα έπρεπε να περάσει έλεγχο διαβατηρίων πριν μπορέσει να πάει στην παραλαβή αποσκευών. Φοβάμαι ότι τον άφησα σε αυτόν τον φαύλο κύκλο. Μερικές φορές ονειρεύομαι ότι είναι ακόμα εκεί, σχεδόν 40 χρονών τώρα, παγιδευμένος σε έναν δίχως εθνικότητα τόπο λησμονημένων ανθρώπων, σαν κάποιον χαρακτήρα του Spielberg ή σαν τον Περιπλανώμενο Ιουδαίο. Μόνο που αυτός έχει τον Ιησού στο πλευρό του για παρηγοριά.

Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει τεράστια προσοχή για τον ρόλο των ευαγγελικών των ΗΠΑ στην εξαγωγή της ομοφοβίας σε άλλες χώρες. Αυτό που ξεχνάμε είναι πόσο ηλίθιοι και αδέξιοι υπήρξαν συχνά – και πώς οι τοπικές συνθήκες έχουν καθορίσει την υποδοχή τους.

Ο δύσμοιρος φίλος μου από το Τέξας ήταν μέρος μιας μεγάλης έκρηξης ευαγγελικής ενέργειας στην δεκαετία του 1990. Άνοιξαν δύο νέα πεδία για τις συντηρητικές εκκλησίες των ΗΠΑ: το πρώην σοβιετικό μπλοκ και η Αφρική. Ο Gorbachev και οι επαναστάσεις του 1989, άφησαν το πρώτο μισάνοιχτο, φυσικά. Παραδόξως, το τέλος του απαρτχάιντ ήταν αυτό που κατέστησε δυνατή τη δεύτερη εισβολή. Οι περισσότεροι Χριστιανοί φονταμενταλιστές στις ΗΠΑ είχαν υποστηρίξει το λευκό καθεστώς στη Νότια Αφρική, και ήταν ιδεολογικά απρόθυμοι να επισκεφτούν τους πανηπειρωτικούς αντιπάλους του. Πολλοί είχαν θεωρήσεις στα διαβατήριά τους με Νοτιοαφρικανική βίζα, πράγμα που τα έλεγε όλα, και έκανε τα ταξίδια σε μεγάλο μέρος της ανεξάρτητης Αφρικής αδύνατα. Τώρα όλα αυτά είχαν τελειώσει. Επιχειρούσαν στο υπόλοιπο της Αφρικής με εκδικητικότητα, σαν να είχαν κληρονομήσει την αποικιοκρατική αποστολή που η λευκή φυλή στην άκρη της ηπείρου είχε εγκαταλείψει καθώς παραδιδόταν.

Ιεραποστολική διάθεση: Πιο ψηλά, παιδιά, πιο ψηλά, προσεύχομαι για σας.

Στην Ανατολική Ευρώπη, οι ιεραπόστολοι ήταν παντού από τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Έπεφτα πάνω τους σε πάρκα (τα οποία δεν γνώριζαν ότι ήταν περιοχές για ψωνιστήρι) να μοιράζουν φυλλάδια, σε σιδηροδρομικούς σταθμούς (το ίδιο) να τραγουδούν ύμνους, να μοιράζονται το κουβούκλιο του τρένου μου από το Baia-Mare στο Βουκουρέστι (όπου μια οικογένεια από την Αλαμπάμα με είδε να διαβάζω την Κατασκευή της Ομοφυλοφιλίας του David Greenberg, και αντέκρουσε τις προσπάθειές μου για συζήτηση ωσάν να σχεδίαζα να χρησιμοποιήσω αυτή την εβραϊκή διαστροφή για μπήξω καρφιά στον σταυρό του Χριστού). Δεν φαίνονταν να έχουν ετοιμαστεί για το ταξίδι, πέρα από την ανάγνωση των βιβλικών αποσπασμάτων για τον Γωγ και τον Μαγώγ. Έδειχναν πάντοτε απογοητευμένοι. Τα πράγματα ήταν υπερβολικά χλοερά, οι ευκαιρίες για να γίνεις μάρτυρας υπερβολικά περιορισμένες, και σε πείσμα αυτού που θεωρούσαν ως δεκαετίες εξαναγκασμένου αθεϊσμού, σχεδόν όλοι είχαν ήδη μια θρησκευτική παράδοση, και δεν ένοιωθαν καμία επιτακτική ανάγκη να αλλάξουν. Ποθούσαν να είναι οι θριαμβευτές αγγελιοφόροι της Αμερικής που είχε κερδίσει τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά η Αμερική που ήθελαν οι ντόπιοι ήταν, αντίθετα, η Madonna και το Melrose Place.

Μόνο αργότερα, όταν επισκέφθηκα τη νότια Αφρική, είδα την αντίθεση. Ο Αφρικανικός Χριστιανισμός ήταν ένας αναβρασμός από λαϊκές, ενθουσιώδεις τοπικές σέκτες για δεκαετίες. Τοπικά πανίσχυρες, ήταν ακόμα φτωχές και απομονωμένες, περιφρονημένες από τα κύρια δόγματα, τους Αγγλικανούς και τους Ρωμαιοκαθολικούς. Αναγνώριζαν του Αμερικάνους Πεντηκοστιανούς και άλλους ευαγγελικούς ως πλούσια αλλά ευμενή ξαδέρφια, και εν δυνάμει πηγές υποστήριξης. Ο μέσος ιεραπόστολός σας είχε την μεταχείριση του ήρωα που ήθελε να είναι στη Ζάμπια ή την Ουγκάντα. Επιπλέον, αυτές οι εκκλησίες (καθόλου καταφύγια για τους ξοφλημένους) ήταν συχνά οχήματα για μια φιλόδοξη, επιχειρηματική μεσαία τάξη, που δάνειζε στην ευαγγελική προσέγγιση ένα δυναμικό κοινωνικό πρόσωπο.

Στη Ρουμανία ή Ουγγαρία, όμως, τα χαλινάρια στον ιεραπόστολο ήταν σφιχτά. Υπήρχαν λιγοστές θρησκευτικές ομάδες εκεί που να είναι στο ξεκίνημα και να παρέχουν μια βάση. Οι υπάρχουσες εκκλησίες – Ορθόδοξη, Καθολική, Ουνίτες και Καλβινιστές – είχαν ιστορία αιώνων, και οι πιστοί σπάνια αντάλλασσαν την νομιμοφροσύνη τους, την οποία έβλεπαν ως κλειδί για την κοινοτική ταυτότητα. Οι ιεράρχες μεταχειρίζονταν αυτούς απεσταλμένους από την Αλαμπάμα και το Κολοράντο ως ανταγωνιστές, όχι ως αδελφούς.

Όλα τα τέκνα μου, Ι: Ο Θεόκτιστος (1915-2007), πατριάρχης της Ρουμανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ευλογεί ένα πλήθος.

Εκεί που βρήκαν οι ιεραπόστολοι κάποιον ρόλο στην Ανατολική Ευρώπη, ήταν συνήθως ως υποστηρικτικοί παίκτες στα σενάρια των παλαιότερων εκκλησιών. Η ομοφυλοφιλία ήταν μεγάλο ζήτημα στη Ρουμανία: Το 1994 η πίεση από το Συμβούλιο της Ευρώπης ανάγκασε την κυβέρνηση να σκεφθεί την κατάργηση του νόμου περί σοδομίας. Εκείνο το έτος κάποιος ελάσσων αμερικάνος ευαγγελικός ήρθε επισκέπτης – δυστυχώς, ξεχνώ το όνομά του – για να βοηθήσει στην εκστρατεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας να μην καταργηθεί ο νόμος. Έφερε βίντεο με λήψεις από την φρίκη των Gay Pride στις ΗΠΑ, και η ρουμάνικη τηλεόραση τα έπαιζε για μέρες, τις έκφυλες γυναίκες στα δερμάτινα, τους μπρατσαράδες με φούστες. Οι γκέι φίλοι μου ήταν κολλημένοι με έξαψη στις ειδήσεις κάθε βράδυ, γιατί τίποτα σαν κι αυτό δεν είχε μεταδοθεί ποτέ – με βάση τα ενάρετα πρότυπα των τοπικών εκπομπών, επρόκειτο για πορνό με κρατική χορηγία. Τέτοια θεάματα επαναλήφθηκαν, αλλά δεν ήταν καθόλου αυτό που ονειρεύονταν οι ιεραπόστολοι όταν ξεπρόβαλλαν από τα αεροπλάνα τους, με τα διαβατήρια (ελπίζω) στο χέρι. Το να παίζουν δεύτερο βιολί στην εκστρατεία κάποιου άλλου ήταν ελλιπές υποκατάστατο για τις μεγάλες αναζωπυρώσεις του θρησκευτικού αισθήματος, για τα αντίσκηνα της σωτηρίας, για τα εκατομμύρια που κερδήθηκαν υπέρ του Χριστού από διαβολικά δόγματα όπου οι ιερείς φορούσαν φορέματα.

Αυτή η διαπίστωση ανεκπλήρωτων ιδανικών και απρόθυμου συμβιβασμού υπήρξε σταθερή καθ’ όλη την ιεραποστολική εμπειρία στην Ανατολική Ευρώπη. Στην Αφρική, μια μορφή σαν τον Scott Lively, περιθωριακός πίσω στη μητρική χώρα, εκτοξεύονταν σε θέση ενός ροκ-σταρ, βοηθώντας ακόμα και στο να συνταχθεί ομοφοβική νομοθεσία. Στο παλιό Σοβιετικό μπλοκ, οι ευαγγελικοί των ΗΠΑ ουσιαστικά ακολουθούσαν εκεί όπου άλλοι ηγούνταν. Σε αντίθεση με την εικόνα τους ως πανίσχυρων χειραγωγών, τους πήρε πολύ καιρό για να πλασάρουν το μήνυμά τους με τον σωστό τρόπο.

Όλα τα τέκνα μου, ΙΙ. Η Elena και ο Nicolae Ceausescu παριστάνουν τους γονείς του έθνους.