queer
comment 1

Πώς να είστε γκέι (1)

Για παράδειγμα, την άνοιξη του 2000, πριν ακόμα ξεκινήσω να διδάσκω το “Πώς να Είστε Γκέι” για πρώτη φορά, ένας άντρας από την Annapolis του Maryland με το όνομα Τζον, έστειλε ένα e-mail στο Τμήμα Αγγλικών του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, διαμαρτυρόμενος για το μάθημα. (Ο Τζον χρησιμοποίησε το πλήρες ονοματεπώνυμό του, αλλά δεν το αποκαλύπτω για να προστατέψω την ιδιωτικότητά του). Το μήνυμα του Τζον απευθυνόταν όχι σε εμένα αλλά στον διευθυντή των προπτυχιακών μαθημάτων, ο οποίος είχε εκδώσει μια δημόσια δήλωση στην οποία υπερασπιζόταν το μάθημα. Ο Τζον διαφωνούσε με αυτή τη δήλωση και, εγκαλώντας την εξουσία των διευθυντικών προϊσταμένων μου να επιλύσουν το ζήτημα, τους παρότρυνε, με τον εντονότερο δυνατό τρόπο, να ακυρώσουν το μάθημα και να το απομακρύνουν από το πρόγραμμα σπουδών του Τμήματος Αγγλικών.

Μέχρι εδώ, δεν υπάρχει κάτι ασυνήθιστο στο μήνυμα του Τζον. Ήταν όμοιο με αμέτρητα άλλα που είχαν σταλεί από μέλη της Χριστιανικής Δεξιάς σε διάφορα γραφεία του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν. Αλλά ο Τζον δεν ήταν θρησκευόμενος συντηρητικός. Χαρακτήριζε τον εαυτό του ως γκέι άντρα στα μέσα των τριάντα του, ο οποίος δεν υποστήριζε καμία από τις ευαγγελικές δεξιές οργανώσεις που ασκούσαν πολιτικές πιέσεις ενάντια στο μάθημα. Αντίθετα, έλεγε ότι ενοχλούταν βαθύτατα από ένα πλήθος χαρακτηριστικών του, τα οποία προωθούσαν αυτά που θεωρούσε ότι είναι στερεότυπα των γκέι ανθρώπων.

Απλά και μόνο με την διαθεσιμότητα ενός τέτοιου μαθήματος, υποστήριζε, υπονοούσα ότι οι γκέι άντρες ως ομάδα χαρακτηρίζονται από “οικουμενικότητες” που θα μπορούσαν να ανακαλυφθούν, να απαριθμηθούν και να παρουσιαστούν στους προπτυχιακούς φοιτητές λες και τέτοια πράγματα ήταν πραγματικά. Αλλά όχι μόνο δεν ήταν πραγματικά, αλλά αυτό το είδος γενικεύσεων για τους γκέι άντρες ήταν κοινές εσφαλμένες αντιλήψεις – για παράδειγμα, ότι τους γκέι άντρες τους αφορά πολύ η μόδα ή το design, ή ότι έχουν μια κλιση να ντύνονται σαν γυναίκες.

Ο Τζον μαχόταν αυτά τα στερεότυπα ολόκληρη τη ζωή του, έλεγε, και δεν του άρεσε να τα βλέπει σε θεσμούς ανώτερης εκπαίδευσης. Σίγουρα, κάθε διαφωτισμένο άτομο καταλάβαινε ότι όλα τα ανθρώπινα πλάσματα είναι μοναδικά. Υπήρχαν πολλοί θηλυπρεπείς στρέητ άντρες και πολλοί αρρενωποί γκέι άντρες. Όλοι ήταν διαφορετικοί και οι άνθρωποι “δεν πέφτουν σε μικρά, τακτοποιημένα κουτάκια”. Ο ίδιος ο Τζον τύχαινε να ανήκει στην τελευταία κατηγορία: έκανε ξεκάθαρο ότι θεωρούσε τον εαυτό του αρρενωπό γκέι άντρα. Και ως κάποιος που δεν ταίριαζε με τα συνηθισμένα γκέι στερεότυπα, έφερε βαρέως την υπόθεση ότι απλά επειδή είναι γκέι, ήταν προδιαγεγραμμένο να του αρέσουν συγκεκριμένα πράγματα, όπως συγκεκριμένα έργα μουσικής και τέχνης. Τι άλλο θα μας έβρισκε μετά, ρωτούσε σαρκαστικά – ένα μάθημα για αφροαμερικάνους που θα τους μάθαινε πως να απολαμβάνουν το τηγανητό κοτόπουλο, τα παϊδάκια και το καρπούζι;

Συνοπτικά, ο Τζον εκτιμούσε κάθε προσπάθεια να διδαχτούν τα νέα παιδιά να είναι ανεκτικά προς τους άλλους, ειδικά προς όσους δεν έμοιαζαν σε αυτά. Αλλά είχε ένσταση στα κλισέ και στις υποθέσεις και στα στερεότυπα που θα μπορούσαν “να δώσουν στους φοιτητές μια στρεβλή αντίληψη για τους γκέι άντρες στην Αμερική”. Το να είσαι γκέι, επέμενε, ήταν σεξουαλικός προσανατολισμός, όχι υποκουλτούρα.

Θα ήταν υπερβολικά εύκολο να μειώσω ή να αποπέμψω αυτό το παράπονο υπογραμμίζοντας την αμυντικότητα του συντάκτη για την αρρενωπότητά του ή κάνοντας πλάκα με τον προφανή πανικό του να γίνει πακέτο με ένα μάτσο από κραγμένες αδερφές. Βεβαίως, ως αυτοχαρακτηριζόμενος σαν αρρενωπός γκέι άντρας, ο Τζον μόνο να χάσει μπορούσε ταυτιζόμενος με άντρες που ήταν παρεκκλίνοντες όχι μόνο στις σεξουαλικές πρακτικές τους αλλά επίσης και στο έμφυλο στιλ τους, και οι οποίοι κατατάσσονταν επομένως χαμηλότερα στην κλίμακα της κοινωνικής αποδοχής απ’ ό,τι αυτός. Αν ενίσταντο στην προώθηση των στερεοτύπων, αυτό δεν συνέβαινε αναγκαστικά επειδή είχε πρόβλημα με τα στερεότυπα καθεαυτά – στο κάτω κάτω, ο straight-acting και -appearing γκέι άντρας που ισχυριζόταν ότι είναι δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ένα στερεότυπο. Αντίθετα, ήταν επειδή τα συγκεκριμένα στερεότυπα που πίστευε ότι προωθούσε το μάθημά μου συνέβαιναν να βρίσκονται σε σύγκρουση με την δική του υπερήφανη και “θετική” εικόνα του εαυτού του ως ανδροπρεπή και αξιοπρεπή.

Αυτό ήταν που εννοούσε ο Τζον όταν έλεγε ότι τέτοια στερεότυπα έδειχναν “μια στρεβλή εικόνα των γκέι ανδρών στην Αμερική”: αποτύγχαναν να κάνουν τη διάκριση μεταξύ σεξουαλικότητας και κοινωνικού φύλου, να κάνουν τη διάκριση μεταξύ ανδρικής ομοφυλοφιλίας και θηλυπρέπειας, να αναγνωρίσουν την ύπαρξη των straight-acting και -appearing γκέι αντρών, να ξεχωρίσουν αυτούς τους άντρες από τους υποβιβασμένους, θηλυπρεπείες αδελφούς και να τους χρεώσει με την κοινωνική σεβασμιότητα την οποία δικαιούταν λόγω των αξιέπαινων έμφυλων επιτευγμάτων τους.

Μια τέτοια αναγνώριση στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να την αποκτήσεις. Διεκδικώντας μια κανονιστικά αρρενωπή έμφυλη ταυτότητα είναι πάντα μια παρακινδυνευμένη πράξη για να την καταφέρει ένας γκέι άντρας σε μια κοινωνία που κατά συνήθη τρόπο συνεχίζει να συσχετίζει την ομοφυλοφιλία με τη θηλυπρέπεια. Και εφόσον μια από τις απαιτήσεις που επιβάλει η κοινωνία μας στην ομοφυλοφιλία είναι να είναι – αν όχι ορατή – τουλάχιστον ευανάγνωστη, που πάει να πει πάντα να αποκαλύπτεται στην προσεκτική, εξειδικευμένη μελέτη, κάθε προσπάθεια να υποστηρίξεις τον τελείως δίχως σημάδια χαρακτήρα της ανδρικής ομοφυλοφιλίας, η επιμονή ότι δεν παράγει κάποια αποκρυπτογραφούμενα σημάδια της διαφοράς της, είναι δεδομένο ότι θα συναντήσει σκεπτικισμό και αντίσταση. Επομένως ο Τζον είχε μια άνιση μάχη προσπαθώντας να επιβάλλει τα αρρενωπά διαπιστευτήριά του, και χρειαζόταν κάθε δυνατή βοήθεια, την οποία το σκανδαλώδες μάθημά μου δεν του έδινε ακριβώς. (Μπορεί να αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο ότι ποτέ δεν έλαβα κάποια διαμαρτυρία για το μάθημά μου από γκέι άντρες που περηφανεύονταν ότι ήταν καταφανώς θηλυπρεπείς και οι οποίοι ανησυχούσαν ότι η αναφορά μου στην “muscle culture” στην περιγραφή του μαθήματος θα μπορούσε να τους κάνει να τους παρεξηγήσουν για ένα μάτσο από μπρατσωμένους στρατιωτικούς τύπους ή βαρετούς gym bunnies που φοράνε φόρμες, τους αρέσει να παρακολουθούν ομαδικά αθλήματα και δεν έχουν ίχνος λεκτικού πνεύματος).