Πολύ συχνά, δεν βρίσκουμε βοήθεια ή δεν αναγνωρίζουμε τα προβλήματά μας παρά μόνον όταν έχουμε φτάσει σε ολοκληρωτικό σημείο ρήξης.

Όταν όλα καταρρέουν: πλοήγηση μέσα στην κρίση

Όταν εσύ ή κάποιος κοντινός σου εισέρχεται σε κρίση μπορεί να είναι το πιο τρομακτικό πράγμα που έχει συμβεί ποτέ. Δεν ξέρεις τι να κάνεις αλλά φαίνεται ότι η ζωή κάποιου βρίσκεται σε κίνδυνο ή ότι θα μπορούσαν να τον κλείσουν μέσα, και όλοι στον περίγυρο πιέζονται όλο και περισσότερο και πανικοβάλλονται. Η προσωπικότητα κάποιου αρχίζει να κάνει παράξενες αλλαγές, δεν κοιμάται ή κοιμάται όλη μέρα, χάνει την επαφή με ανθρώπους γύρω του, εξαφανίζεται στο δωμάτιό του για μέρες, έχει τρελή ενέργεια και εξωφρενικά σχέδια, αρχίζει να μιλά για αυτοκτονία και απελπισία, σταματά να τρώει ή να φροντίζει τον εαυτό του. Γίνεται ένα άλλο άτομο. Είναι σε κρίση.

Μια κρίση είναι μια στιγμή μεγάλης έντασης και συνάντησης με το άγνωστο. Είναι μια καμπή όπου τα πράγματα δεν μπορούνε να συνεχίσουν όπως πήγαιναν, και η κατάσταση δεν πρόκειται να αντέξει. Θα μπορούσε η κρίση να είναι μια ευκαιρία για ευρήματα, όχι απλά για κατάρρευση; Μπορούμε να μάθουμε η μία από την άλλη και από τις εαυτές μας ως κοινότητα μέσα από την κρίση; Μπορούμε να δούμε την κρίση ως μια ευκαιρία να κρίνουμε μια κατάσταση και τις εαυτές μας προσεκτικά, μην αντιδρώντας απλά με πανικό και σύγχυση ή παραδίδοντας την κατάσταση στις αρχές;

Προτάσεις για αντίδραση στην κρίση

1.  Εργασία σε ομάδες. Αν προσπαθείτε να βοηθήσετε κάποιον σε κρίση, συντονιστείτε με άλλους φίλους και οικογενειακά μέλη για να μοιραστείτε την υπευθυνότητα και την πίεση. Αν είστε αυτός που βρίσκεται σε κρίση, ανοιχτείτε και ζητήστε βοήθεια από πολλαπλά άτομα και καταπιείτε την υπερηφάνεια σας. Όσο περισσότερη καλή βοήθεια μπορείτε να πάρετε τόσο πιο εύκολη θα είναι η διαδικασία και τόσο πιο λίγο θα εξουθενώσετε τους φίλους σας.
2. Προσπαθήστε να μην πανικοβληθείτε. Τα άτομα σε κρίση μπορούν να γίνουν πολύ χειρότερα αν οι άνθρωποι αρχίσουν να αντιδρούν με φόβο, έλεγχο και οργή. Η μία μελέτη μετά την άλλη έχει δείξει ότι αν αντιδράσεις σε κάποιον που βρίσκεται σε κρίση με φροντίδα, ανοιχτότητα, υπομονή και μια χαλαρή και όχι πιεστική στάση, μπορείς να βοηθήσεις πραγματικά να καταλαγιάσουν τα πράγματα. Συνεχίστε να αναπνέετε, πάρτε το χρόνο σας για να κάνετε πράγματα που σας βοηθούν να παραμείνετε μέσα στο σώμα σας όπως η γιόγκα ή οι περίπατοι, βεβαιωθείτε ότι τρώτε, πίνετε νερό και προσπαθείτε να κοιμηθείτε.
3. Να είστε πραγματιστές με ό,τι συμβαίνει. Όταν τα άτομα δρουν παράξενα ή χάνουν το νου τους, είναι εύκολες οι υπερβολικές αντιδράσεις. Επίσης είναι εύκολες οι υποτονικές αντιδράσεις. Αν κάποια όντως προσπαθεί σοβαρά να αυτοκτονήσει ή κάνει κάτι πραγματικά επικίνδυνο όπως το να ξαπλώσει σε έναν αυτοκινητόδρομο γεμάτο κίνηση, η συμβολή της αστυνομίας θα μπορούσε να σώσει τη ζωή της. Αλλά αν κάποιος σηκώνει ένα μαχαίρι και περπατά πάνω κάτω στην κουζίνα μιλώντας για UFO, μην σκέφτεστε τα χειρότερα και καλέσετε τους μπάτσους. Παρομοίως αν κάποιος αυτοτραυματίζεται, συνήθως είναι μέθοδος για να ανταπεξέρχεται και δεν σημαίνει πάντα ότι είναι αυτοκτονικός (εκτός αν κόβεται βαθειά και σε έκταση). Μερικές φορές άνθρωποι μιλούν για την ιδέα του θανάτου και της αυτοκτονίας βρίσκονται σε μια πολύ επικίνδυνη θέση, αλλά μερικές φορές χρειάζονται απλά να μιλήσουν για τα σκοτεινά, οδυνηρά συναισθήματα που έχουν θάψει. Χρησιμοποιήστε την κρίση σας και ζητήστε συμβουλή κι από άλλους. Μερικές φορές πρέπει να περιμένετε να κάνει η κρίση τον κύκλο της. Μερικές φορές πρέπει να παρεμβείτε δραστικά και γρήγορα αν η κατάσταση είναι πραγματικά επικίνδυνη και η ζωή κάποιου καταρρέει.
4. Ακούστε προσεκτικά το άτομο δίχως να κρίνετε. Τι χρειάζεται; Ποια είναι τα συναισθήματα του; Τι συμβαίνει; Τι μπορεί να βοηθήσει; Μερικές φορές είμαστε τόσο φοβισμένες από τον πόνο κάποιου που ξεχνάμε να τον ρωτήσουμε πώς μπορούμε να βοηθήσουμε. Αποφύγετε τις λογομαχίες με κάποιον σε κρίση, η άποψή του μπορεί είναι φευγάτη, αλλά τα συναισθήματά του είναι πραγματικά και χρήζουν να ακουστούν. (Όταν πια βγει από την κρίση θα είναι ικανός να σας ακούσει καλύτερα). Αν βρίσκεστε σε κρίση, πείτε στα άτομα τι αισθάνεστε και τι έχετε ανάγκη. Είναι τόσο δύσκολο να βοηθήσει κανείς ανθρώπους που δεν επικοινωνούν.
5. Η έλλειψη ύπνου είναι μείζων αιτία για μια κρίση. Πολλοί άνθρωποι βγαίνουν κατευθείαν από μια κρίση αν κοιμηθούν, και οποιοδήποτε νοσοκομείο πρώτα θα σας βάλει να κοιμηθείτε αν είχατε στέρηση ύπνου. Αν το άτομο δεν έχει δοκιμάσει Benadryl, φυτικές ή ομοιοπαθητικές συνταγές από ένα κατάστημα υγιεινής διατροφής, ζεστά μπάνια, καλό φαγητό, άσκηση ή βελονισμό τότε αυτά μπορεί να φανούν εξαιρετικά χρήσιμα. Αν κάποιος είναι πραγματικά μανιακός και δεν κοιμάται για μήνες, όμως, τίποτα από αυτά δεν θα πιάσει τόπο και ίσως πρέπει να αναζητήσετε ψυχιατρικά φάρμακα για να σπάσει ο κύκλος.
6. Οι ουσίες είναι επίσης μια μεγάλη αιτία για μια κρίση. Μήπως κάποιος που παίρνει ψυχιατρικά φάρμακα τακτικά τα έχει ξαφνικά σταματήσει; Τα στερητικά μπορούν να προκαλέσουν κρίση. Ξαναβάλτε το άτομο στη φαρμακευτική αγωγή του (αν θέλει να κάνει τη μετάβαση σε κατάσταση χωρίς φάρμακα πρέπει να την κάνει προσεκτικά και αργά, όχι απότομα) και βεβαιωθείτε ότι βρίσκεται σε ασφαλές μέρος. Τα φάρμακα μπορεί να αρχίσουν να δουλεύουν πολύ γρήγορα για κάποιους, αλλά για άλλους μπορεί να χρειαστούν εβδομάδες.
7. Δημιουργείστε ένα άσυλο και ικανοποιείστε τις βασικές ανάγκες. Προσπαθείστε να αποδραματοποιήσετε και να απομακρύνετε το στρες από την κατασταση όσο πιο πολύ γίνεται. Το να αράξει σε ένα διαφορετικό σπίτι για μερικές μέρες μπορεί να δώσει στο άτομο κάποιον χώρο για να αναπνεύσει και να αποκτήσει διαφορετική προοπτική. Ίσως φίλοι που νοιάζονται να κάνουν βάρδιες ώστε να περνούν χρόνο με το άτομο, να φτιάχνουν καλό φαγητό, να παίζουν ωραία μουσική, να το ωθούν να βγει έξω για άσκηση και να αφιερώσουν χρόνο για να ακούσουν. Συχνά οι άνθρωποι νιώθουν μόνοι και αφρόντιστοι σε κατάσταση κρίσης, και αν κάνετε μια προσπάθεια να τους προσφέρετε ένα άσυλο, αυτό θα σημαίνει πολλά. Βεβαιωθείτε ότι καλύπτονται βασικές ανάγκες: φαγητό, νερό, ύπνος, στέγη, άσκηση, αν είναι αναγκαίο επαγγελματική φροντίδα (ψυχιατρική ή εναλλακτική).
8. Η κλήση της αστυνομίας ή του νοσοκομείου δεν θα έπρεπε να είναι αυτόματη αντίδραση. Η αστυνομία και τα νοσοκομεία δεν είναι σωτήρες. Μπορούν να κάνουν τα πράγματα ακόμα χειρότερα. Αν έχετε ξεμείνει ωστόσο από επιλογές, δεν θα έπρεπε να τα απορρίψετε. Εμπρός σε μια τέτοια απόφαση, πάρετε τη συμβουλή ατόμων που είναι σοβαρά και γνωρίζουν το άτομο. Έχουν δοκιμαστεί άλλες επιλογές; Βοήθησε στο παρελθόν το νοσοκομείο; Μήπως υπάρχουν υπερβολικές αντιδράσεις; Μη θεωρείτε ότι είναι πάντα το σωστό πράγμα να κάνετε, επειδή απλά θέτει τα πάντα στα χέρια των “αρχών”. Να είστε, όμως, ρεαλιστικές, όταν η κοινότητά σας έχει εξαντλήσει τις δυνατότητες για βοήθεια και υπάρχει ρίσκο πραγματικού κινδύνου. Τα εναλλακτικά δίκτυα βοήθειας που χρειαζόμαστε δεν υπάρχουν παντού όπου άτομα είναι σε κρίση. Το πιο σημαντικό πράγμα είναι να κρατήσουμε τον κόσμο ζωντανό.

Ψυχιατρική Διαθήκη

Αν γνωρίζετε ότι οι κρίσεις σας γίνονται τόσο άσχημες ώστε να καταλήξετε σε κάποιο νοσοκομείο, τότε υπάρχει ένα εργαλείο που θα έπρεπε να χρησιμοποιήσετε και ονομάζεται Ψυχιατρική Διαθήκη. Βασικά είναι το θέλημά σας για περιόδους κρίσεως. Σας δίνει την εξουσία και τον αυτοέλεγχο πάνω στο τι θα συμβεί αν μπείτε σε κρίση. Αν αρχίσετε να τα χάνετε και δυσκολεύεστε να μιλήσετε για λογαριασμό σας, οι άνθρωποι θα κοιτάξουν την Ψυχιατρική Διαθήκη σας για να καταλάβουν τι πρέπει να κάνουν.

Για την αυτοκτονία

Αν και είναι εύκολο να ρομαντικοποιήσουμε ορισμένες πλευρές της διπολικής διαταραχής, αυτή είναι μια επικίνδυνα ελλιπής εικόνα: αν πιστέψεις στις στατιστικές, 1 στους 5 μανιοκαθλιπτικούς χωρίς θεραπεία αυτοκτονεί. Κατά τη γνώμη του ιατρικού κατεστημένου, η διπολική διαταραχή είναι μια άκρως θανάσιμη ασθένεια. Είτε επιλέξεις είτε όχι να δεις τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο, η γυμνή αλήθεια παραμένει ότι τα άκρα των μεταπτώσεων της διάθεσης έχουν οδηγήσει χιλιάδες και χιλιάδες ανθρώπων να αυτοκτονήσουν, και αυτές οι μεταπτώσεις μπορούν να συμβούν με απίστευτη ταχύτητα.

Δεν υπάρχει κάποια αποδεκτή θεωρία γιατί ένα άτομο που είναι αυτοκτονικό προβαίνει στην πράξη ενώ ένα άλλο όχι. Δεν υπάρχει τέλεια απάντηση στο τι θα έπρεπε να κάνεις όταν κάποιος είναι αυτοκτονικός, και κανένας αξιόπιστος τρόπος για να αποτρέψεις κάποιον να αυτοκτονήσει αν πραγματικά το θέλει. Υπάρχουν, όμως, πολλά πράγματα που έχουν μάθει οι άνθρωποι, πράγματα που προέρχονται από μια πραγματική αίσθηση φροντίδας και αγάπης για κόσμο που έχει πεθάνει ή θα μπορούσε να πεθάνει, και αλήθειες που έχουν συνειδητοποιήσει οι άνθρωποι όταν είχαν φτάσει στο τέρμα και γύρισαν πίσω. Να μερικές από αυτές που έχουμε συλλέξει:

1. Το να νιώθεις αυτοκτονικός δεν σημαίνει ότι παραιτείσαι από τη ζωή. Το να νιώθεις αυτοκτονικός σημαίνει ότι είσαι απεγνωσμένος να ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Οι άνθρωποι αντέχουν για χάρη ενός καλύτερου ατόμου που ξέρουν ότι μπορούν να γίνουν και μιας καλύτερης ζωής που ξέρουν ότι αξίζουν, αλλά νιώθουν ένα αδιέξοδο. Ανακάλυψε ποιο είναι αυτό το όραμα για μια καλύτερη ζωή και δες πως ο μόνος τρόπος να το δεις να πραγματοποιείται είναι να παραμείνεις για να παρατηρήσεις τι μπορεί να συμβεί. Μετάτρεψε ένα κομμάτι αυτής της αυτοκτονικής διάθεσης στο να παίρνεις ρίσκα στη ζωή. Βρες πια μοτίβα συμπεριφοράς ή καταστάσεις ζωής θέλεις να σκοτώσεις αντί να θέσεις τέλος σε όλη τη ζωή σου. Υπάρχει τρόπος να αλλάξεις αυτά τα μοτίβα τον οποίο δεν έχεις δοκιμάσει ακόμα; Σε ποιον μπορείς να στραφείς για βοήθεια ώστε να αλλάξεις αυτά τα μοτίβα;
2. Τα άτομα που είναι αυτοκτονικά είναι συνήθως απομονωμένα. Χρειάζονται να μιλήσουν με κάποιον εμπιστευτικά σε ένα βαθύ επίπεδο, με κάποιον που δεν πρόκειται να τους κρίνει ή να τους απορρίψει. Έγινε κάτι; Τι χρειάζεται; Να είστε υπομονετικοί με τις μακρές σιωπές, αφήστε το άτομο να μιλήσει. Αφήστε τα άτομα να ζητήσουν οτιδήποτε, ένα θέλημα, φαγητό, μέρος για να μείνουν κλπ. Συχνά οι αυτοκτονικοί άνθρωποι δεν θέλουν στ’ αλήθεια να είναι ειλικρινείς διότι ντρέπονται τόσο πολύ από αυτό που νιώθουν και είναι ένα απίστευτα σκληρό πράγμα να το παραδεχτούν. Να είστε υπομονετικοί και ήρεμοι.
3. Τα άτομα χρειάζονται να ακούσουν πράγματα που μπορεί να φαίνονται αυτονόητα, όπως: Είσαι ένα καλό άτομο. Η φιλία σου με έχει βοηθήσει. Είσαι γαμάτο άτομο και έχει κάνει γαμάτα πράγματα, ακόμα κι αν τώρα δεν μπορείς να τα θυμηθείς. Έχεις αγαπήσει τη ζωή και θα την αγαπήσεις ξανά. Υπάρχουν τρόποι να κάνεις τα συναισθήματά σου να αλλάξουν και το μυαλό σου να δουλεύει καλύτερα. Αν αυτοκτονήσεις, τίποτα δεν θα αλλάξει στον κόσμο. Θα πληγώσεις ανθρώπους που σε αγαπάνε. Δεν θα μάθεις ποτέ τι θα μπορούσε να συμβεί. Τα προβλήματά σου είναι πολύ πραγματικά, αλλά υπάρχουν άλλοι τρόποι για να τα λύσεις.
4. Οι αυτοκτονικοί άνθρωποι βρίσκονται συχνά κάτω από το κράτος μια επικριτικής φωνής ή πεποίθησης που ψεύδεται για το ποιος και τι είναι. Μπορεί να είναι η φωνή ενός γονιού, ενός κακοποιητή, κάποιου που σε πρόδωσε ή απλά η διεστραμμένη μαύρη εκδοχή του εαυτού σου που η κατάθλιψη και η τρέλα έχουν βάλει στο μυαλό σου. Συνήθως αυτή η φωνή δεν αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα με ακρίβεια – κάνε έναν έλεγχο πραγματικότητα με κάποιο κοντινό σας άτομο και σταμάτα να πιστεύεις αυτές τις φωνές. Δεν είσαι “αποτυχία” και η αλλαγή δεν είναι αδύνατη. Και δεν είσαι μόνος – κι άλλοι άνθρωποι έχουν νιώσει πόνο τόσο βαθειά και τρομερά, και βρήκαν τρόπους να αλλάξουν τη ζωή τους και να επιβιώσουν. Δεν είσαι ο μόνος.
5. Υπάρχουν τρόποι για να το ξεπεράσεις και να αλλάξεις τη ζωή σου.