queer
Leave a comment

Θεραπείες αποστροφής

Μια τηλεοπτική εκπομπή στην Αγγλία [1995] αποκαλύπτει τη φρίκη του κοντινού παρελθόντος: “θεραπείες ομοφυλόφιλων”

Τα τελευταία χρόνια έχουν φτάσει στα αυτιά μας πολλά σενάρια για τη θεραπεία της ομοφυλοφιλίας με διάφορες και συχνά επώδυνες, αν όχι επικίνδυνες μεθόδους, ενώ πρόσφατα εξαγγέλθηκε πρόγραμμα επιλεκτικού ευνουχισμού στους παιδεραστές σε πολλές από τις πολιτείες των ΗΠΑ. Μέσα σ’ αυτό το κλίμα εξουδετέρωσης κάθε ανορθόδοξης ερωτικής συμπεριφοράς και έκφρασης, παραθέτουμε τις φρικιαστικές μαρτυρίες Άγγλων ομοφυλόφιλων ανδρών που υποβλήθηκαν κατά τη δεκαετία του ’60 σε βασανιστικά προγράμματα θεραπείας της σεξουαλικότητάς τους. Όλες αυτές οι σοκαριστικές αποκαλύψεις έγιναν πρόσφατα από αγγλικό τηλεοπτικό κανάλι σε ντοκιμαντέρ, που όταν προβλήθηκε προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Δυστυχώς τέτοιου είδους στοιχεία βγαίνουν πάντα στην επιφάνεια αρκετά αργά, όταν τα περιθώρια δράσης δεν υπάρχουν. Ας ελπίσουμε πως και στο μέλλον δε θα είμαστε μάρτυρες παρόμοιων προσπαθειών της σύγχρονης εποχής για κατάπνιξη κάθε μορφής μειονοτικού τρόπου ζωής και έκφρασης.

Δολοφονήθηκε από γιατρούς

Ένας 29χρονος γκέι άνδρας πέθανε μετά από ειδικό πρόγραμμα θεραπείας της ομοφυλοφιλίας του. Οι αρχές δικαιολόγησαν το θάνατό του ισχυριζόμενοι ότι οφείλονταν σε “φυσικά αίτια”. Τριάντα χρόνια αργότερα, ο γιατρός που συμμετείχε στη νεκροψία επιβεβαιώνει ότι ο Billy Clegg-Hill πέθανε από κώμα και σπασμούς, αποτέλεσμα των ενέσεων μορφίνης που του έγιναν στα πλαίσια “αποστροφικής” θεραπείας με σκοπό να γίνει ετεροφυλόφιλος.

Το 1962 ο λογαχός Billy Clegg συνελλήφθη μετά από επιχείρηση σύλληψης ομοφυλόφιλων της αστυνομίας του Σάουθαμπτον. Ο δικαστής πρότεινε την υποχρεωτική του υποβολή επί έξι μήνες σε ειδική θεραπεία στο στρατιωτικό νοσοκομείο του Νέτλεϊ. Τρεις μέρες μετά την εισαγωγή του στο νοσοκομείο, ο Billy ήταν νεκρός.

Του δείχνανε γυμνές φωτογραφίες ανδρών και μετά του έκαναν ενέσεις από μορφίνες για να του προκαλέσουν αδιαθεσία. Ο στόχος των γιατρών ήταν να συνδέσουν την έλξη του προς τους άνδρες με ναυτία και εμετούς, ώστε να κάνουν την ομοφυλοφιλία γι’ αυτόν τόσο δυσάρεστη ώστε να γίνει ετεροφυλόφιλος.

Ο γιατρός Richard Goodbody αμφισβητεί το κείμενο της νεκροψίας που κατατάσσει το θάνατο του Billy σε φυσιολογικά αίτια.

Δεν ήταν φυσικά αίτια κατά τη γνώμη μου”, λέει ο γιατρός και επιμένει στην ετυμηγορία του ότι ο Billy πέθανε από κώμα και σπασμούς, αποτέλεσμα των ενέσεων που του είχαν γίνει. Η ετυμηγορία των “φυσικών αιτίων” ήταν ψευδής και εφευρέθηκε από τον ιατροδικαστή.

Ο κύριος Goodbody υποστηρίζει πως όχι μόνο η επιλογή των φαρμάκων ήταν λανθασμένη αλλά κατηγορεί και τους γιατρούς γιατί απέτυχαν να ενεργήσουν άμεσα και αποτελεσματικά όταν ήδη η κατάσταση του άρχισε να επιδεινώνεται. “Όταν άρχισε να χειροτερεύει, δεν έγιναν οι απαιτούμενες ενέργειες για να τον επαναφέρουν, ενώ όταν αποφάσισαν τη μεταφορά του σε γενικό νοσοκομείο ήταν ήδη πολύ αργά”, λέει ο κ. Goodbody.

Όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί ενισχύονται και από την αδελφή του θύματος που κατηγορεί τις στρατιωτικές και ιατρικές αρχές ότι μπορούσαν να προλάβουν περαιτέρω επιπλοκές στην υγεία του, ενώ την περίοδο εκείνη η οικογένειά της είχε πιεστεί να μη ζητήσει έρευνα της υπόθεσης. Κάνοντας έναν απολογισμό, δηλώνει: “Πιστεύω πως έπρεπε να έχουν τιμωρηθεί. Το να εξοντώσουν κάποιον μόνο και μόνο επειδή είναι ομοφυλόφιλος είναι τελείως λάθος”.

Τρεις μέρες πάνω σε κόπρανα και εμετούς

Γιατροί ανάγκασαν τον έφηβο Peter Price να ξαπλώνει σε ένα κρεβάτι, πάνω στα δικά του ούρα, κόπρανα και εμετούς. Τον κρατούσαν εκεί τρεις μέρες δείχνοντάς του φωτογραφίες γυμνών ανδρών ενώ του έκαναν ναρκωτικές ενέσεις και του έδειχναν ταινίες προσβάλλοντάς τον ως “σιχαμένη αδερφή”.

Ο εφιάλτης του Peter άρχισε όταν στα 14 του, το1965, πιέστηκε από τη μητέρα του να ακολουθήσει θεραπεία για την ομοφυλοφιλία του. Κατέληξε σε ψυχιατρική κλινική που τότε (μόλις τρεις δεκαετίες πριν) θεωρούταν από τους περισσότερους γιατρούς ως το καταλληλότερο μέρος για τις “αδελφές”.

Ήταν σαν ταινία τρόμου”, θυμάται. “Άλλοι ασθενείς έκλαιγαν και ούρλιαζαν όλη τη νύχτα. Ξάπλωνα στο κρεβάτι τρομοκρατημένος”. Ο Peter θυμάται πως τον είχαν βάλει σε ένα κρεβάτι κάποιου κατασκότεινου δωματίου χωρίς παράθυρα, με μια ντουζίνα γκέι περιοδικά. Παιζόντουσαν ταινίες προσβάλλοντας την ομοφυλοφιλία του και του έκαναν ενέσεις. “Οι ενέσεις εκείνες μου προκαλούσαν φοβερή αδιαθεσία. Ήθελα να ξερνώ συνέχεια”, λέει. Οι γιατροί δεν του έδιναν ούτε λεκάνη και επέμεναν να ξερνάει πάνω του. Κάθε ώρα του έκαναν και από μία ένεση, υποχρεώνοντας τον ταυτόχρονα να κοιτάζει ημίγυμνες φωτογραφίες ανδρών.

Το σκεπτικό των γιατρών ήταν να κάνουν για τον Peter αποστροφική την εικόνα ανδρικών σωμάτων ώστε να χάσει την ομοφυλοφιλία του. Αυτή ήταν μια μετριοπαθής εκδοχή των ναζιστικών πειραμάτων σε διάφορα στρατόπεδα συγκέντρωσης που προσπαθούσαν να θεραπεύσουν την ομοφυλοφιλία. Δυστυχώς όμως, όλα αυτά δεν συνέβαιναν στη ναζιστική Γερμανία, αλλά στη Βρετανία του ’60.

Τρεις μέρες μετά την αρχή του βασανιστηρίου αυτού, ο Peter αποφάσισε πως είχε πλέον υποστεί αρκετά. Οι γιατροί όμως έλεγαν “Όχι! Δεν τελειώσαμε ακόμη… Θέλουμε δύο μέρες… υπάρχει και η ηλεκτρική θεραπεία”.

Τα έπαιξα”, λέει ο Peter. “Για μένα τα ηλεκτρόδια ήταν σαν Φρανκενστάιν”. Τελικά κατάφερε να φύγει, αλλά πιστεύει μετά από τόσα χρόνια πως έχει υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά από εκείνη την εμπειρία. “Αν δεν είχα κάνει εκείνη τη θεραπεία, θα ζούσα μια ευτυχισμένη ζωή ως ομοφυλόφιλος και θα είχα κάποιο σύντροφο ή μια μόνιμη σχέση. Εκείνη η θεραπεία ‘απέχθειας’ μου άλλαξε τη ζωή μου ολόκληρη”.

Ηλεκτρικά σοκ για να γίνει “κανονικός”

“Τα ηλεκτρικά σοκ ήταν τρομερά επώδυνα. Ήταν μια επώδυνη δόση που διαπερνούσε όλο μου το σώμα”.

Αυτή είναι η εμπειρία του Colin Fox, που το 1964 ήταν ένας καταθλιπτικός και απομονωμένος γκέι άνδρας ηλικίας 19 ετών. Όπως και ο Peter Price, “δέχτηκε” να του γίνει θεραπεία αποστροφής της ομοφυλοφιλίας του, αλλά μόνο γιατί η οικογένειά του, η θρησκεία και η κοινωνία τον έπεισαν ότι η ομοφυλοφιλία ήταν αρρώστεια και διαφθορά. Οι γιατροί στο Grumpsall Hospital, κοντά στο Μάντσεστερ, εκμεταλλεύτηκαν τη λαχτάρα του Colin να απαλλαγεί από τους ομοφυλοφιλικούς δαίμονες και ταυτόχρονα από τον πανικό του μήπως συλληφθεί (η ομοφυλοφιλία ήταν τότε ακόμη ποινικοποιημένη με αρκετά χρόνια φυλάκισης).

Αισθανόμουν ένας κακός άνθρωπος και ζούσα το φόβο της φυλάκισης”, λέει ο Colin. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, η απόφασή του να υποστεί τη θεραπεία έδωσε στους γιατρούς ελευθερία κινήσεων. Η αντιμετώπιση του Colin βασίστηκε στη φρικτή θεωρία του Pavlov με πειράματα ηλεκτροσόκ που είχε κάνει σε σκυλιά! Συνδέοντας έτσι την ομοφυλοφιλία με τον πόνο, οι γιατροί ήλπιζαν να ανατρέψουν την έλξη του Colin προς τους άντρες.

Του έδειχναν φωτογραφίες ημίγυμνων ανδρών και γυναικών, ενώ ηλεκτροφόρα καλώδια ήταν συνδεδεμένα με τα χέρια και τα πόδια του. Κάθε φορά που του έδειχναν την εικόνα ενός άντρα, δέχονταν ηλεκτροπληξία που η έντασή της εξαρτιόταν από το πόσο ελκυστικό τον έβρισκε ο Colin. Όσο μεγάλωνε η έλξη, τόσο αυξανόταν η δόση του ηλεκτροσόκ. Στο τέλος, “ανταμείβονταν” με τη φωτογραφία μιας γυναίκας που έβρισκε “περισσότερο” ελκυστική χωρίς δόση ηλεκτροσόκ.

Ο πόνος πραγματικά με τρομοκρατούσε”, λέει ο Colin, που τώρα είναι 51 χρονών και ευτυχισμένος ως ομοφυλόφιλος. “Νομίζω πως μου έκανε φοβερό κακό, ευτυχώς για λίγο χρονικό διάστημα”.

Όπως και στις άλλες προσπάθειες θεραπείας, οι γιατροί που έκαναν το ηλεκτροσόκ του Colin ισχυρίζονται πως ενήργησαν για το καλύτερο συμφέρον του και μαζί με τη συγκατάθεση του ίδιου. “Δεν έχω κάνει σε κανέναν ασθενή τίποτα που δεν θα έκανα σε εμένα ή τα παιδιά μου”.

Δημοσιεύτηκε στην εφημ. “ο πόθος”, Νοέμβριος 1996, με τίτλο “Όχι στις θεραπείες!”. Η εικονογράφηση είναι μεταγενέστερη. Η φωτογραφία του εξωφύλλου είναι από την performance “Aversion” της Mary Coble που φιλοξενήθηκε στο Conner Contemporary Art στην Ουάσιγκτον, DC το 2007

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.