Η εμπειρία του να είσαι το πραγματικό μέσον για μια διαρκή διαδικασία δημιουργίας σε πηγαίνει πέρα από κάθε κατάθλιψη ή καταδίωξη ή μάταιη δόξα, παρελθόν, ακόμα και το χάος ή το κενό, μέσα στο ίδιο το μυστήριο αυτής της συνεχούς μετατροπής από ανυπαρξία σε ύπαρξη, και μπορεί να είναι η περίσταση αυτής της μεγάλης απελευθέρωσης όπου κανείς κάνει τη μετάβαση από το να μη φοβάται τίποτα, στη συνειδητοποίηση ότι δεν υπάρχει τίποτα να φοβάται. Εντούτοις, είναι πολύ εύκολο να χάσει κανείς το δρόμο σε οποιοδήποτε στάδιο, και ειδικά όταν πλησιάζει πολύ.

Εδώ μπορεί να βρίσκεται μεγάλη χαρά, αλλά είναι το ίδιο εύκολο να κατακρεουργηθείς από τη διαδικασία όσο και να ταλαντευτείς μαζί της. Θα απαιτηθεί μια φαντασιακή πράξη από εκείνους που δεν γνωρίζουν από τη δική τους εμπειρία τι στο διάολο μπορεί να καταστεί αυτή η μεθοριακή γραμμή μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας. Αλλά για αυτό υπάρχει η φαντασία.

Η στάση ή η θέση ενός σε σχέση με την πράξη ή τη διαδικασία μπορεί να καταστεί κατηγορηματική από την άποψη της τρέλας ή της λογικής.

Υπάρχουν άνθρωποι που νιώθουν ότι καλούνται να παράγουν τους εαυτούς τους από το τίποτα, καθώς το υποκείμενο συναίσθημα είναι ότι δεν έχουν δημιουργηθεί επαρκώς ή ότι έχουν δημιουργηθεί μόνο για την καταστροφή.

Αν δεν υπάρχουν νοήματα, δεν υπάρχουν αξίες, δεν υπάρχει καμία πηγή συντήρησης ή βοήθειας, τότε ο άνθρωπος, ως δημιουργός, πρέπει να εφεύρει, να πλάσει νοήματα και αξίες, συντήρηση και αρωγή μέσα από το τίποτα. Είναι ένας μάγος.

Κάποιος άνθρωπος μπορεί πράγματι να παραγάγει κάτι νέο – ένα ποίημα, ένα μοτίβο, ένα γλυπτό, ένα σύστημα ιδεών – να κάνει σκέψεις που κανείς δεν έχει κάνει πριν, να παραγάγει σημάδια που κανείς δεν έχει δει πριν. Μικρό το όφελος που θα αποσπάσει από τη δική του δημιουργικότητα. Η φαντασία δεν μεταβάλλεται από τέτοιους “θεατρινισμούς”, ακόμα και τους πιο μεγαλειώδεις. Η μοίρα που περιμένει τον δημιουργό, αφότου έχει αγνοηθεί, παραμεληθεί, περιφρονηθεί, είναι, ευτυχώς ή δυστυχώς ανάλογα με την άποψή σας, να ανακαλυφθεί από το μη-δημιουργικό.

Υπάρχουν ξαφνικές, φαινομενικά ανεξήγητες αυτοκτονίες που πρέπει να γίνουν κατανοητές ως η αυγή μιας ελπίδας τόσο τρομερής και οδυνηρής που είναι αδύνατον να την υπομείνεις.

Κατά τη “φυσιολογική” μας αλλοτρίωση από την ύπαρξη, το άτομο που έχει επικίνδυνη συνείδηση της ανυπαρξίας αυτού που εκλαμβάνουμε ως ύπαρξη (τις ψευδο-επιθυμίες, τις ψευδο-αξίες, τις ψευδο-πραγματικότητες των ενδημικών παραισθήσεων εκείνων που εκλαμβάνονται ως η ζωή και ο θάνατος και ούτως καθ’ εξής) μας παραδίδει στην τωρινή εποχή μας τις πράξεις δημιουργίας που περιφρονούμε και λαχταρούμε.

Οι λέξεις σε ένα ποίημα, οι ήχοι σε μια κίνηση, ο ρυθμός στο χώρο, αποπειρώνται να επανασυλλάβουν προσωπικά νοήματα σε προσωπικό χρόνο και χώρο μακριά από τη θέα και τους ήχους ενός αποπροσωποποιημένου, αποκτηνωμένου κόσμου. Είναι προγεφυρώματα σε μια ξένη περιοχή. Είναι πράξεις εξέγερσης. Η πηγή τους είναι στη Σιωπή που βρίσκεται στο κέντρο καθεμιάς μας. Οπουδήποτε και οποτεδήποτε μια τέτοια σπείρα από ρυθμικό ήχο ή χώρο εγκαθίσταται στον εξωτερικό κόσμο, η δύναμη που περιέχει παράγει νέες γραμμές δυνάμεων των οποίων τα αποτελέσματα γίνονται αισθητά για αιώνες.

Η δημιουργική ανάσα “έρχεται από μια ζώνη του ανθρώπου όπου άνθρωπος δεν μπορεί να κατέλθει, ακόμα κι αν επρόκειτο να τον οδηγήσει εκεί ο Βιργίλιος, γιατί ο Βιργίλιος δεν θα πήγαινε εκεί κάτω” (The Journals of Jean Cocteau, μτφρ. Wallace Fowlie, Indiana University Press 1964).

Αυτή η ζώνη, η ζώνη του τίποτα, από τις σιωπές των σιωπών, είναι η πηγή. Ξεχνάμε ότι όλες βρισκόμαστε εκεί κάθε στιγμή.

Μια δραστηριότητα πρέπει να γίνει κατανοητή με τους όρους της εμπειρίας από την οποία αναδύεται. Αυτά τα αραβουργήματα που μυστηριωδώς ενσωματώνουν μαθηματικές αλήθειες στις οποίες πολύ λίγοι μπορούν να ρίξουν μια ματιά – πόσο όμορφες, πόσο εξαίρετες – άσχετα αν ήταν το αλώνισμα και το μαστίγωμα ενός ανθρώπου που πνίγεται.

Βρισκόμαστε εδώ πέρα από όλες τις ερωτήσεις εκτός από εκείνες της ύπαρξης και της ανυπαρξίας, της ενσάρκωσης, της γέννησης, της ζωής και του θανάτου.

Η δημιουργία εκ του μηδενός έχει δηλωθεί αδύνατη ακόμα και για τον Θεό. Αλλά μας απασχολούν τα θαύματα. Πρέπει να ακούσουμε τη μουσική από αυτές τις κιθάρες (Λόρκα).

Από την άποψη ενός ανθρώπου που έχει αλλοτριωθεί από την πηγή του η δημιουργία εγείρεται από την απόγνωση και τελειώνει στην αποτυχία. Αλλά ένας τέτοιος άνθρωπος δεν έχει βαδίσει το μονοπάτι στο τέλος του χρόνου, το τέλος του χώρου, το τέλος του σκοταδιού και το τέλος του φωτός. Δεν γνωρίζει ότι εκεί όπου όλα τελειώνουν, εκεί όλα αρχίζουν.

R. D. Laing, “The Politics of Experience and The Bird of Paradise”