Clause 28
Η τοπική αυτοδιοίκηση δεν θα προωθεί εσκεμμένα την ομοφυλοφιλία, ούτε θα δημοσιεύει υλικό με σκοπό την προώθηση της ομοφυλοφιλίας, ούτε θα προάγει τη διδασκαλία της ομοφυλοφιλίας σε οποιοδήποτε δημόσιο σχολείο ή την παραδοχή της ομοφυλοφιλίας ως υποτιθέμενης οικογενειακής σχέσης. ( Άρθρο 29 του νόμου Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Ηνωμένο Βασίλειο, 24 Μαίου 1988.)
Το Clause 28 είναι από τα λιγοστά άρθρα νομοσχεδίων για τα οποία γράφτηκαν τραγούδια. Απ’ όσο γνωρίζω, για χάρη του νομοσχεδίου, συνέθεσαν, τραγούδησαν, χόρεψαν και διαμαρτυρήθηκαν οι Chumbawamba και ο Boy George – μέσα από τα τραγούδια πολιτικής διαμαρτυρίας «No Clause 28». Το «28» είναι μία μόνο από τις αξέχαστες αναμνήσεις που άφησαν πίσω τους οι κυβερνήσεις της Μάργκαρετ Θάτσερ, και σίγουρα όχι από τις πιο σημαντικές.
Το άστρο της Θάτσερ έλαμψε γιατί δεν πρότεινε μια απλή αλλαγή στη διαχείριση εκ μέρους του κράτους, αλλά ριζική ανατροπή των πάντων σύμφωνα με το όραμά της. Ένα όραμα που με το ένα πόδι πατούσε στον αρχικό, καθαρό, «αμόλυντο», κλασικό φιλελευθερισμό και με το άλλο, διακριτικά πάντα, σε έναν ιδιαίτερο λαϊκισμό. Για την Θάτσερ «δεν υπάρχει το πράγμα που ονομάζεται κοινωνία», υπάρχουν μόνο άτομα τα οποία δρουν αυτόνομα. Και εφόσον η, διασταλτικά εννοούμενη, «κοινωνία» είναι η κοινή συνισταμένη, το αυτο-ρυθμιζόμενο αποτέλεσμα των αυτόνομων δράσεων, το οικονομικό μοντέλο που άρμοζε σε μια τέτοια «κοινωνία» ήταν αυτό της ελεύθερης αγοράς. Ο καπιταλισμός της Θάτσερ όφειλε να φτάσει σε σημείο ακραίας καθαρότητας και ελευθερίας, οπότε ήταν πάρα πολύ λογικό να έχει καλό φίλο τον οικονομολόγο του πανεπιστημίου του Σικάγου, Miltos Friedman.
Για τον Friedman, η οικονομία είχε τους δικούς της «συγκεκριμένους νόμους» όπως είχε και η φυσική, η μηχανική κλπ. Κι όπως όλοι πλέον παραδέχονται ότι ο νόμος της βαρύτητας είναι ένας και μόνο ένας (γι’ αυτό άλλωστε όλα τα μήλα πέφτουν προς τα κάτω και δεν πάνε προς τα πάνω ή προς τα πλάγια), ο Friedman πίστευε ότι και στον μηχανισμό της οικονομίας ισχύει το ίδιο. Οι ρυθμίσεις του κράτους (εργατικά δικαιώματα, αποζημιώσεις, διατιμήσεις προϊόντων, κατώτατοι μισθοί, επιδοτήσεις, όροι και κανονισμοί) είναι ανεπιθύμητες παραμορφώσεις που αποτρέπουν την ομορφιά και την τελειότητα του μηχανισμού να λάμψει. Ο ρόλος του κράτους έπρεπε να είναι απλά η αστυνόμευση και η επιβολή της τάξης και του νόμου, μαζί με δυο τρεις «βασικές» λειτουργίες. Η εκπαίδευση, η υγεία, τα μέσα μαζικής μεταφορά, τα κοινωφελή αγαθά, ακόμα και ο στρατός όφειλαν να καθαριστούν από την κρατική μόλυνση και να περάσουν στα χέρια ιδιωτών και να «συντονιστούν» από μόνα τους στους αρμονικούς ρυθμούς της υπερ-ελεύθερης αγοράς. Οι εγκάρδιες σχέσης αλληλοεκτίμησης μεταξύ Θάτσερ και Friedman, γνώρισαν την κορύφωσή τους όταν η πρώτη έδειξε το θαυμασμό (και την προστασία της, αργότερα) στον πρώτο εφαρμοστή στην ιστορία της θεωρίας του Friedman (μέσω του ΔΝΤ), δηλαδή στον δικτάτορα Πινοσέτ.
Στο εσωτερικό μέτωπο, το εργατικό κίνημα της χώρας γνώρισε μια από τις μεγαλύτερες ήττες του μιας και η Σιδηρά Κυρία κατάφερε, παρά τις ατελείωτες πεισματικές εβδομάδες συνεχούς απεργίας και παράλυσης της χώρας, να λυγίσει το πανίσχυρο συνδικάτο των ανθρακωρύχων.
Τέλος, η Θάτσερ βγήκε νικήτρια κι από έναν μίνι πόλεμο με την Αργεντινή, καθώς τα νησιά Φώκλαντ – εκεί, κολλημένα στο υπογάστριο της Αργεντινής – ήταν, είναι και θα είναι Αγγλικά όπως πολύ καλά θα έπρεπε να γνωρίζουν όλοι. Πολύ βολικά ο πόλεμος ξεκίνησε όταν τα ποσοστά της κατέρρεαν, για να ανακάμψουν θριαμβευτικά μετά την εξίσου θριαμβευτική λήξη των συρράξεων.
Η παρανυχίδα, ωστόσο, του Clause 28 είναι αξιομνημόνευτη παρόλο που έγινε μόνο μια μήνυση με βάση τον νόμο και δεν υπήρξε ποτέ καταδίκη. Ξεκινώντας από δημοσιεύματα ταμπλόιντ ότι σε βιβλιοθήκες υπάρχουν βιβλία όπως το «Έρχεται ο γαλατάς», που μαθαίνουν στα παιδιά τις απολαύσεις του ομοφυλοφιλικού σεξ, και μέσα σε ένα κλίμα πανικού και εχθρότητας λόγω της έκρηξης του AIDS, το Clause 28 είχε τελικά πολύ μεγαλύτερο συμβολικό βάρος, παρά πρακτικές επιπτώσεις. Ο νόμος έκλεινε το μάτι – αν δεν έδινε κιόλας ένα φιλικό πατ-πατ στην πλάτη – σε όσους δεν είχαν και τις καλύτερες προθέσεις απέναντι στους γκέι. Στις σχολικές αίθουσες, παρόλο που τυπικά δεν υπάγονταν στις διατάξεις του νόμου, οι δασκάλες και οι καθηγήτριες προτιμούσαν το ασφαλή δρόμο της σιωπής, παρά να υπερασπιστούν μαθητές τους ή έστω να θέσουν κάποιον προβληματισμό που θα μπορούσε να έχει θετική χροιά.
Η πίστη της εποχής ήταν ότι, φυσικά και το AIDS είναι μια τιμωρία για τους ομοφυλόφιλους, σχεδόν νομοτελειακά δεμένη μαζί τους. Με άλλα λόγια, το στίγμα του AIDS επικάθονταν πάνω στο στίγμα της ομοφυλοφιλίας, η οποία ήταν επίσης μια θλιβερά αθεράπευτη «κατάσταση», μια βιολογική καταδίκη. Το παράδοξο του Clause 28 ήταν ότι συντάχθηκε και ψηφίστηκε από πολιτικούς που πίστευαν ότι είτε ανήκεις, είτε δεν ανήκεις στο ξεχωριστό ανθρώπινο είδος που ονομάζεται «ομοφυλόφιλος», με το επιχείρημα όμως ότι θέλει να αποτρέψει τους εφήβους να επιλέξουν να γίνουν ομοφυλόφιλοι.